Қидирув:
Электрон почта манзил:

j.navoiy@sud.uz

Фуқаролар қабулхонаси:

(+998 79) 220-50-62

Манзил:

Навоий шаҳри, А. Навоий кўчаси, 11а уй, 210100

Интерактив хизматлар

Статистик маълумотлар

Статистик маълумотлар

Ўзбекистон Республикаси Олий Судининг республика судлари фаолиятига доир статистик маълумотлар базаси

Ўтиш
Cуд қарорлари тўплами

Cуд қарорлари тўплами

Судлар бўйича барча якуний суд қарорларини тўлиқ ёки шахссизлантирилган матнда ушбу ҳавола орқали билиб олинг.

Ўтиш
Давлат божи калькулятори

Давлат божи калькулятори

Бу хизмат тури судларга мурожаат қилишда тўланиши лозим бўлган давлат божи миқдорини аниқлашда яқиндан ёрдам беради.

Ўтиш
image
image
image
image
image
image

Электрон суд хизматлари

MY.SUD.UZ - суд хизматларидан фойдаланишнинг инновацион, ишончли ва қулай йўли

Мурожаат

Судга тўғридан - тўғри электрон шаклда мурожаат йўллаш.

Электрон тўлов тизими

Барча судларда фуқаролар томонидан амалга ошириладиган барча тўловларни тўлашнинг ягона электрон тизими.

Видеоконференц алоқа

Масофадан туриб суд мажлисида иштрок етиш

Мажлислар жадвали

Суд мажлислари жадвали билан танишиш – судларда ишларни суд мажлисида кўриб чиқишга тайинланган санаси ва вақти ҳақида онлайн тарзда хабардор бўлиб бориш имконини беради.

Давлат божи калькулятори

Бу хизмат тури судларга мурожаат қилишда тўланиши лозим бўлган давлат божи миқдорини аниқлашда яқиндан ёрдам беради.

Мурожаат намуналари

Фуқаролар судларга мурожаат қилишда ҳужжатларнинг тайёр намуналаридан мутлақо бепул фойдаланиш имконияти

image

MY.SUD.UZ

Ўзбекистон Республикаси Олий судининг интерактив хизматлари портали

Сўнгги янгиликлар

Томди тумани “Шарқ” ОФЙ ахолиси билан учрашув ўтказилди

Жиноят ишлари бўйича Томди тумани суди раиси Мирзаева Азиза Асатовна Томди тумани Шарқ ОФЙ  мажлислар залида 2025 йил 11 сентябрь куни маҳалла фаоллари билан учрашув ўтказилди учрашувда  Хотин-қизларни тазйиқ ва зўравонликдан ҳимоя қилиш соҳасидаги давлат сиёсатининг асосий йўналишлари қуйидагилардан иборат: хотин-қизларни тазйиқ ва зўравонликдан ҳимоя қилиш соҳасидаги гендер сиёсатини, давлат дастурларини ҳамда стратегияларни ишлаб чиқиш ва амалга ошириш; жамиятда хотин-қизларга нисбатан тазйиқ ва зўравонликка доир муросасизлик муҳитини яратиш; хотин-қизларнинг ҳуқуқлари, эркинликлари ҳамда қонуний манфаатлари тазйиқ ва зўравонликдан ҳимоя қилинишини таъминлаш; жамиятда ҳуқуқий онг ва ҳуқуқий маданиятни юксалтириш, қонунийликни мустаҳкамлаш; хотин-қизларга нисбатан тазйиқ ва зўравонликнинг олдини олиш, уларни аниқлаш, уларга чек қўйиш учун самарали ташкилий-ҳуқуқий механизмларни яратиш; хотин-қизларга нисбатан тазйиқ ва зўравонлик содир этилишига олиб келадиган сабаблар ҳамда шарт-шароитларни бартараф этиш чораларини кўриш; тазйиқ ва зўравонликнинг олдини олиш мақсадида давлат органлари, фуқароларнинг ўзини ўзи бошқариш органлари, нодавлат нотижорат ташкилотлари ва фуқаролик жамиятининг бошқа институтлари ҳамкорлигини таъминланиши, Жумладан давлатимиз раҳбарининг 2022-йил 28-январдаги ПФ-60-сонли Фармони билан тасдиқланган “2022-2026 йилларга мўлжалланган Янги Ўзбекистоннинг Тараққиёт стратегияси”да 7 йўналиш, 100 та мақсад белгилаб қўйилган бўлиб, унинг 1-йўналиш, 14-мақсадида жиноят, жиноят-протсессуал ва жиноят ижроия қонунчилигини такомиллаштириш сиёсатини изчил давом эттириш, жиноий жазолар ва уларни ижро этиш тизимига инсонпарварлик тамойилини кенг жорий этиш каби устувор вазифалар назарда тутилди.

 

Азиза Мирзаева,

Жиноят ишлари бўйича Томди туман судининг раиси

Навбаҳор туманида ўтказилган ҳуқуқий тарғибот тадбири тафсилотлари

Навоий вилоят суди судялари ҳамда Навбаҳор туманлараро иқтисодий суди судяси томонидан Навбаҳор туманида жойлашган 6-сонли умумий ўрта таълим мактабида, Ўзбекистон Республикаси Президентининг жорий йил 21 августдаги “Судлар фаолиятига сунъий интеллект технологияларини жорий этиш орқали одил судловга эришиш даражасини ошириш ҳамда суд тизимининг моддий-техник таъминотини яхшилашга доир қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида” ва “Одил судлов соҳасида юқори малакали кадрлар тайёрлаш тизимини тубдан такомиллаштириш чора-тадбирлари тўғрисида ” Фармонлари мазмун  ва моҳиятига бағишланган давра суҳбати ўтказилди.

Тингловчиларга, «Рақамли суд» консепсиясини амалга оширилиши муносабати билан судлар фаолиятига татбиқ этилаётган замонавий технологияларнинг қулайликлари ва уларнинг афзалликлари ҳамда суд тизими учун юқори малакали ҳуқуқшунос кадрлар тайёрлаш тизими халқаро стандартлар асосида қайта ташкил этилаётганлиги, хусусан Судялар олий мактаби негизида Ўзбекистон Республикаси Одил судлов академияси ташкил қилинганлиги ҳақида батафсил тушунтиришлар берилди.

 

Сабит Жакеев,

Навоий вилоят судининг судьяси

 

Нурбек Умаров,

Навоий вилоят судининг судьяси

Хатирчи туманида ўтказилган сайёр суд ҳамда ҳуқуқий тарғибот тадбири тафсилотлари

Хатирчи туманидаги мусиқа ва санъат мактаби биносида жиноят ишлари бўйича Хатирчи тумани суди томонидан жиноят ҳамда ҳуқуқбузарликларнинг олдини олиш мақсадида сайёр суд мажлиси ҳамда ҳуқуқий тарғибот тадбири ўтказилди.

Бундай сайёр суд мажлисларини ўтказишдан кўзланган асосий мақсад, жиноят кўчасига кириб қолган ёки жиноят содир этишга мойиллиги бўлган шахсларга жиноят учун жазо муқаррарлигини эслатиш ва шу орқали келиб чиқиши мумкин бўлган салбий оқибатларни олдини олишдан иборатдир.

Шунингдек, судьялар томонидан йиғилиш иштирокчиларига Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2025 йил 21 августдаги “Судлар фаолиятига сунъий интеллект технологияларини жорий этиш орқали одил судловга эришиш даражасини ошириш ҳамда суд тизимининг моддий-техник таъминотини яхшилашга доир қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида”ги Фармони ҳақида сўз юритиб, ушбу Фармон келгусида Суд ҳокимиятининг чинакам мустақиллигини таъминлаш, ҳуқуқий демократик давлат ва кучли фуқаролик жамиятини қуришдаги муҳим омиллардан бири бўлиб хизмат қилишини таъкидлаб ўтди.

Тадбир сўнгида судьялар томонидан йиғилганларга ўзларини қизиқтирган ҳуқуқий соҳага оид саволларига жавоб берилди.

 

Шерзод Мамиров,

Жиноят ишлари бўйича Хатирчи туман судининг раиси

 

Аслиддин Норбеков,

Жиноят ишлари бўйича Хатирчи туман судининг тергов судьяси

Атроф-табиий муҳитга эҳтиёткорона муносабатда бўлиш – фуқаролик бурчимиздир

Инсоният тарихида техниканинг тараққий этиши, турли хилдаги ихтиролар, саноатнинг ривожланиши инсонлар ҳаёти ва мамлакатлар тараққиётида муҳим ўрин эгаллаган бўлиши билан бир қаторда, инсон ва табиат ўртасидаги муносабатларга ҳам ўз таъсирини кўрсатмасдан қолмади.

Буни сўнги йилларда кузатилаётган ҳавонинг меъёридан ортиқ исиши ва ифлосланиши, чўллашиш даражасининг ортиши, сув танқислиги, чанг бўронларнинг, ҳатто йилнинг қиш фаслида ҳам кўплаб содир бўлаётганлигида ҳам англаш мумкин.

Албатта, мазкур тараққиёт қайсидир маънода она табиатнинг софлиги, атроф-муҳитнинг тозалигига ўзининг салбий таъсирини кўрсатаётгани боис ҳозирдан бошлаб инсон ва табиат ўртасидаги нозик муносабат ҳамда мувозанатни мувофиқлаштириш, она табиатни асраб-авайлаш орқали уни келажак авлодга бор софлигича етказишга жиддий эътибор қаратиш энг долзарб масалалардан бири бўлмоқда.

Таъкидлаш жоизки, бу борада миллий қонунчилигимизда ҳам табиат ва атроф-муҳитни асраб-авайлаш, унга қилинган ҳар қандай тажовуз ва ножўя хатти-ҳаракатларга нисбатан қонунда белгиланган чоралар кўриш назарда тутилган.

Хусусан, Конституциямизнинг 62-моддасида, фуқаролар атроф табиий муҳитга эҳтиёткорона муносабатда бўлишга мажбур эканлиги назарда тутилган.

Ушбу Конституциявий нормадан келиб чиқиб, “Табиатни муҳофаза қилиш тўғрисида”ги, “Экологик экспертиза тўғрисида”ги ҳамда Алоҳида муҳофаза этиладиган табиий ҳудудлар тўғрисидаги Ўзбекистон Республикаси Қонунларининг қабул қилинганлиги ҳам атроф-муҳитни асраб-авайлашда муҳим ҳуқуқий асос бўлмоқда. 

Шунингдек, Ўзбекистон Республикаси Жиноят кодексининг 193-204-моддалари ҳамда Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги кодексининг 65-96-моддаларида тегишли жавобгарлик белгиланиб, жазо чоралари қайд этилган.

Она табиатга етказилаётган тажовузларни олдини олиш ва уни ҳимоя қилиш борасида ҳам суд амалиётида кўплаб ишлар кўриб чиқилмоқда.

Зеро, Бош қомусимизнинг 68-моддасига кўра, ер, ер ости бойликлари, сув, ўсимлик ва ҳайвонот дунёси ҳамда бошқа табиий ресурслар умуммиллий бойликдир, улардан оқилона фойдаланиш зарур ва улар давлат муҳофазасидадир   

Шу боис, биз атроф-муҳитга қандай муносабатда бўлсак, она табиат ҳам бизга худди шундай жавоб қайтаради. Шу сабабли, табиат ва атроф-муҳитни асраб-авайлаш ва уни келажак авлодга софлигича етказиш барчамизнинг инсонийлик бурчимиздир.

Албатта, бундай муносабатни ҳар биримиз, энг аввало, ўзимиздан, оиламиздан бошлашимиз лозим, азиз инсонлар!

 

Аллаев Абдулло Садуллоевич,

Навоий вилоят судининг раиси

Атроф-муҳитни асраш ҳар биримизнинг бурчимиздир

Бугун экология ва атроф-муҳит муҳофазаси йўлида бошлаган кенг қамровли ишлар мамлакатимиз аҳолисининг қулай атроф-муҳитга эга бўлиш ҳуқуқини таъминлаш билан бир қаторда, уларнинг соғлиғини сақлаш, она табиатимизни келгуси авлод учун софлигича етказиш, табиий ресурлардан оқилона фойдаланиш каби ҳаётий мақсадларни қамраб олгани билан аҳамиятлидир.

Давлатимиз раҳбарининг ташаббуси билан 2025 йилга “Атроф-муҳитни асраш ва яшил иқтисодиёт йили” деб ном берилгани ва бу таклиф нафақат кенг жамоатчилик томонидан, балки халқаро миқёсда фаол қўллаб-қувватланганининг ўзиёқ Ўзбекистоннинг глобал экологик муаммоларга қарши фаол курашга киришганини, бу борадаги ишлар янги босқичга чиқаётганини ифодалайди.

“Атроф-муҳитни асраш ва “яшил иқтисодиёт” йилида амалга ошириладиган ишларга оид Давлат дастури лойиҳаси жамоатчилик муҳокамасига қўйилди. Ушбу кенг қамровли ҳужжат мамлакатимизда атроф-муҳит муҳофазаси ва экологик масалалар давлат сиёсатининг устувор йўналишига айланганини ифода этиш билан бирга, Ўзбекистонда глобал экологик таҳдидларга қарши курашишнинг ўзига хос платформаси яратилаётганидан дарак беради.

Аввало, Дастурда давлатимиз ривожланишининг устувор ёндашувлари тармоқ ва соҳаларнинг уйғун “яшил трансформация”сини амалга ошириш, уларнинг рақобатбардошлиги ва ресурс тежамкорлигини таъминлаш, иқлим ўзгаришига мослашиш ва унинг оқибатларини юмшатиш ҳамда аҳолининг яшаш сифатини яхшилаш ва иқтисодий ўсишнинг янги “яшил ривожланиш” моделига ўтишнинг аниқ ва самарали йўналишлари белгилаб берилган.

Бугунги кунда иқлим ўзгариши шароитида сув ресурслари тобора қисқариши мамлакатимиз учун ҳам долзарб муаммога айланиб бормоқда. Дастурда ёмғир ва оқова сувлардан самарали фойдаланиш бўйича аниқ тадбирлар белгиланмоқда. Хусусан, янги қуриладиган кўп хонадонли уй-жойларга туташ ҳудудларда ёмғир сувини йиғиш, сақлаш ва дарахтларни суғоришда фойдаланиш тизимини йўлга қўйилиши орқали ҳудуддаги яшилликни таъминлаш мумкин бўлади.

Йирик шаҳарларда атмосфера ҳавосининг ёмонлашуви бугунги кундаги долзарб экологик муаммога айланиб бормоқда. Бу борада ҳам Дастурда муҳим чора-тадбирлар белгиланган.

Таъкидлаш жоиз, аҳолининг саломатлигини яхшилаш, экологик турмуш тарзини шакллантириш ва инсон салоҳиятини рўёбга чиқариш учун шарт-шароитлар яратиш масалалари ҳам ҳужжатда алоҳида ўрин олган.

Бу борада аҳолининг кундалик ҳаётига экологик тамойилларни сингдириш орқали мамлакатимизда “Экофаол фуқаро” ҳаёт тарзини кенг тарғиб қилишга қаратилган “Бир миллион яшил оила” умуммиллий ҳаракати йўлга қўйилиши, бунда аҳоли орасида кунлик юриш ва югуришни тарғиб қилиш, “яшил транспортда”, шу жумладан, велосипедда ҳаракатланишни рағбатлантириш каби чора-тадбирлар назарда тутилмоқда.

Давлат дастурида “Бир миллион яшил оила” умуммиллий ҳаракати доирасида платформани ишга тушириш режалаштирилган бўлиб, бу платформа бир сутка давомида камида ўн минг қадам юришни тарғиб қилиш, бу кўрсаткичларга эришганларга “Экофаол фуқаро” мақомини бериш ҳамда улар учун давлат хизматларидан фойдаланишда 10 фоиз чегирма ва давлат улуши 50 фоиздан юқори бўлган банкларда истеъмол кредитини олишда чегирма тақдим этиш, оиланинг барча вояга етган аъзолари “Экофаол фуқаро” мақомини олганда, ушбу оилага “яшил оила” мақомини бериш ҳамда уларга ҳар йили лотерея орқали 14 та электромобиль бериш каби имтиёзларни назарда тутади.

Маълумки, пластик пакетлардан фойдаланиб бўлингандан сўнг у чиқиндига айланади. Тўпланган пластик пакетлар атроф-муҳитга ва инсон саломатлигига салбий таъсир кўрсатиши билан бирга уларнинг парчаланиши учун юз йиллаб вақт талаб этилади. Дастурда 2027 йилдан бошлаб пластик пакетларни ишлаб чиқариш, олиб кириш ва улардан фойдаланишни тақиқлаш ҳамда экологик жиҳатдан зарарсиз (биопарчаланувчи) пакетлардан фойдаланишни рағбатлантириш чоралари кўзда тутилган.

Шу билан бирга, чиқиндилар соҳасини тартибга солувчи, қабул қилинганига 20 йилдан ошган, бугунги кун талабларига тўлиқ жавоб бермайдиган “Чиқиндилар тўғрисида”ги қонунни янги таҳрирда атроф-муҳитни асраш ва “яшил” иқтисодиётга босқичма-босқич ўтиш тамойилларини инобатга олган ҳолда ишлаб чиқиш назарда тутилмоқда.

Қайд этиш жоиз, Дастурда белгиланган “Атроф муҳит мониторинги тўғрисида”ги қонуннинг қабул қилиниши атроф-муҳит ифлосланиш даражасини реал вақт режимида аниқлаш, унинг экологик ҳолатини баҳолаш бўйича фаолиятни ҳуқуқий жиҳатдан тартибга солиш, атроф-муҳит  мониторинги тизимини такомиллаштириш ва самарадорлигини ошириш ҳамда атроф-муҳитга салбий таъсир юзага келишини прогнозлаштириш, табиий ресурслардан фойдаланишни тизимли равишда кузатиш, аҳолини ахборот билан таъминлашнинг ҳуқуқий асосларини такомиллаштиришга хизмат қилади.

Айни йўналишдаги қонун ҳужжатларини такомиллаштириш, юртимизда яшил ҳаётни яратишга хизмат қиладиган қонунларни қабул қилиш, парламент ва депутатлик назоратини фаол амалга ошириш асосий вазифамизга айланади. Пировард мақсад эса, Ўзбекистонда инсон учун қулай атроф-муҳит яратиш, аҳолининг фаровонлиги ва саломатлигини таъминлаш, барқарор “яшил” иқтисодиётни ривожлантиришдир.

 

Улуғбек Исмаилов,

Жиноят ишлари бўйича Навоий шаҳар судининг тергов судьяси

 “Рақамли суд” даври бошланди

Судловнинг очиқлиги ва халқчиллигини таъминлаш, рақамлаштириш орқали фуқаролар ва юридик шахсларга қулайлик яратиш, юқори малакали кадрлар тайёрлаш бўйича ечимини кутаётган масалалар ҳам бор.

Шу муаммоларга барҳам бериш, судлар фаолиятини шаффоф, тезкор ва фуқаролар учун енгил қилиш мақсадида Президентимиз Шавкат Мирзиёев томонидан 2025-йил 21-август куни “Судлар фаолиятига сунъий интеллект технологияларини жорий этиш орқали одил судловга эришиш даражасини ошириш ҳамда суд тизимининг моддий-техник таъминотини яхшилашга доир қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида”ги ПФ140-сонли муҳим фармон имзоланди.

Фармон ўз ичига нафақат рақамлаштиришни, балки сунъий интеллектни суд ишларига татбиқ этиш, суд биноларини янгилаш, одамлар учун қулай электрон хизматлар яратиш каби қатор янгиликларни қамраб олган.

“Рақамли суд” нимани англатади? Эндиликда “Рақамли суд” тушунчаси ҳаётимизга кириб келади. Бу дегани:

Судга ариза электрон тарзда юборилади;

Суд мажлисларида уйдан чиқмаган ҳолда, масофадан иштирок этиш мумкин;
Ҳужжатлар билан электрон равишда танишиш имконияти бўлади;
Суд харажатлари онлайн ҳисобланади ва тўланади;

Суд баённомалари автоматик тарзда тайёрланади;

Сунъий интеллект ёрдамида суд қарорларининг лойиҳаси шакллантирилади.

2025-йил якунига қадар “Рақамли суд” тажриба тариқасида Тошкент шаҳрида йўлга қўйилади. Бу ерда фуқаролик, маъмурий ва иқтисодий ишлар бўйича суд мажлислари янги форматда ўтказилади. Агар самарали натижа берса, 2026–2027 йилларда бутун Ўзбекистон бўйлаб босқичма-босқич жорий этилади.

Фармонда жорий этиладиган хизматлар орасида шундай қулайликлар назарда тутилган:

Судга мурожаат қилишдан аввал сунъий интеллект сизга суднинг эҳтимолий қарори ва харажатларини тахмин қилиб беради.

“my.sud.uz” портали орқали виртуал маслаҳатчи ҳуқуқий ёрдам кўрсатади.
Суд ҳужжатларини электрон кўринишда олиш, жавобни онлайн кузатиш имкони яратилади.

Суд йиғилишларида иштирок этувчилар уйидан чиқмаган ҳолда платформалар орқали қатнашади.

Инсон ҳақ-ҳуқуқларини таъминлаш, адолатни тез ва шаффоф етказиш, фуқароларнинг ишончини оширишга қаратилган ушбу фармон сунъий интеллект воситаси, ахборот технологиялари бугун фақат замонавийлик эмас, балки адолатга тезроқ етказувчи воситага айланмоқда.

Яъни, энди судга бориш учун қоғозбозлик қилиб сарсон бўлиш, адвокат тополмай овора бўлиш даври тугайди. Ҳаммасини смартфон ёки компьютер орқали ҳал қилиш мумкин бўлади.

Бу эса инсонларга қулайлик, давлатга самарадорлик, жамиятга ишонч бағишлайди.

“Рақамли суд” фақат техник лойиҳа эмас – бу янги юз, янги нафас, янги ҳуқуқий маданиятдир.

 

Акбар Холтўраев,

Навоий туманлараро маъмурий суди судьяси 

image

Сўнгги янгиликлар

Томди тумани “Шарқ” ОФЙ ахолиси билан учрашув ўтказилди

Жиноят ишлари бўйича Томди тумани суди раиси Мирзаева Азиза Асатовна Томди тумани Шарқ ОФЙ  мажлислар залида 2025 йил 11 сентябрь куни маҳалла фаоллари билан учрашув ўтказилди учрашувда  Хотин-қизларни тазйиқ ва зўравонликдан ҳимоя қилиш соҳасидаги давлат сиёсатининг асосий йўналишлари қуйидагилардан иборат: хотин-қизларни тазйиқ ва зўравонликдан ҳимоя қилиш соҳасидаги гендер сиёсатини, давлат дастурларини ҳамда стратегияларни ишлаб чиқиш ва амалга ошириш; жамиятда хотин-қизларга нисбатан тазйиқ ва зўравонликка доир муросасизлик муҳитини яратиш; хотин-қизларнинг ҳуқуқлари, эркинликлари ҳамда қонуний манфаатлари тазйиқ ва зўравонликдан ҳимоя қилинишини таъминлаш; жамиятда ҳуқуқий онг ва ҳуқуқий маданиятни юксалтириш, қонунийликни мустаҳкамлаш; хотин-қизларга нисбатан тазйиқ ва зўравонликнинг олдини олиш, уларни аниқлаш, уларга чек қўйиш учун самарали ташкилий-ҳуқуқий механизмларни яратиш; хотин-қизларга нисбатан тазйиқ ва зўравонлик содир этилишига олиб келадиган сабаблар ҳамда шарт-шароитларни бартараф этиш чораларини кўриш; тазйиқ ва зўравонликнинг олдини олиш мақсадида давлат органлари, фуқароларнинг ўзини ўзи бошқариш органлари, нодавлат нотижорат ташкилотлари ва фуқаролик жамиятининг бошқа институтлари ҳамкорлигини таъминланиши, Жумладан давлатимиз раҳбарининг 2022-йил 28-январдаги ПФ-60-сонли Фармони билан тасдиқланган “2022-2026 йилларга мўлжалланган Янги Ўзбекистоннинг Тараққиёт стратегияси”да 7 йўналиш, 100 та мақсад белгилаб қўйилган бўлиб, унинг 1-йўналиш, 14-мақсадида жиноят, жиноят-протсессуал ва жиноят ижроия қонунчилигини такомиллаштириш сиёсатини изчил давом эттириш, жиноий жазолар ва уларни ижро этиш тизимига инсонпарварлик тамойилини кенг жорий этиш каби устувор вазифалар назарда тутилди.

 

Азиза Мирзаева,

Жиноят ишлари бўйича Томди туман судининг раиси

Навбаҳор туманида ўтказилган ҳуқуқий тарғибот тадбири тафсилотлари

Навоий вилоят суди судялари ҳамда Навбаҳор туманлараро иқтисодий суди судяси томонидан Навбаҳор туманида жойлашган 6-сонли умумий ўрта таълим мактабида, Ўзбекистон Республикаси Президентининг жорий йил 21 августдаги “Судлар фаолиятига сунъий интеллект технологияларини жорий этиш орқали одил судловга эришиш даражасини ошириш ҳамда суд тизимининг моддий-техник таъминотини яхшилашга доир қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида” ва “Одил судлов соҳасида юқори малакали кадрлар тайёрлаш тизимини тубдан такомиллаштириш чора-тадбирлари тўғрисида ” Фармонлари мазмун  ва моҳиятига бағишланган давра суҳбати ўтказилди.

Тингловчиларга, «Рақамли суд» консепсиясини амалга оширилиши муносабати билан судлар фаолиятига татбиқ этилаётган замонавий технологияларнинг қулайликлари ва уларнинг афзалликлари ҳамда суд тизими учун юқори малакали ҳуқуқшунос кадрлар тайёрлаш тизими халқаро стандартлар асосида қайта ташкил этилаётганлиги, хусусан Судялар олий мактаби негизида Ўзбекистон Республикаси Одил судлов академияси ташкил қилинганлиги ҳақида батафсил тушунтиришлар берилди.

 

Сабит Жакеев,

Навоий вилоят судининг судьяси

 

Нурбек Умаров,

Навоий вилоят судининг судьяси

Хатирчи туманида ўтказилган сайёр суд ҳамда ҳуқуқий тарғибот тадбири тафсилотлари

Хатирчи туманидаги мусиқа ва санъат мактаби биносида жиноят ишлари бўйича Хатирчи тумани суди томонидан жиноят ҳамда ҳуқуқбузарликларнинг олдини олиш мақсадида сайёр суд мажлиси ҳамда ҳуқуқий тарғибот тадбири ўтказилди.

Бундай сайёр суд мажлисларини ўтказишдан кўзланган асосий мақсад, жиноят кўчасига кириб қолган ёки жиноят содир этишга мойиллиги бўлган шахсларга жиноят учун жазо муқаррарлигини эслатиш ва шу орқали келиб чиқиши мумкин бўлган салбий оқибатларни олдини олишдан иборатдир.

Шунингдек, судьялар томонидан йиғилиш иштирокчиларига Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2025 йил 21 августдаги “Судлар фаолиятига сунъий интеллект технологияларини жорий этиш орқали одил судловга эришиш даражасини ошириш ҳамда суд тизимининг моддий-техник таъминотини яхшилашга доир қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида”ги Фармони ҳақида сўз юритиб, ушбу Фармон келгусида Суд ҳокимиятининг чинакам мустақиллигини таъминлаш, ҳуқуқий демократик давлат ва кучли фуқаролик жамиятини қуришдаги муҳим омиллардан бири бўлиб хизмат қилишини таъкидлаб ўтди.

Тадбир сўнгида судьялар томонидан йиғилганларга ўзларини қизиқтирган ҳуқуқий соҳага оид саволларига жавоб берилди.

 

Шерзод Мамиров,

Жиноят ишлари бўйича Хатирчи туман судининг раиси

 

Аслиддин Норбеков,

Жиноят ишлари бўйича Хатирчи туман судининг тергов судьяси

Атроф-табиий муҳитга эҳтиёткорона муносабатда бўлиш – фуқаролик бурчимиздир

Инсоният тарихида техниканинг тараққий этиши, турли хилдаги ихтиролар, саноатнинг ривожланиши инсонлар ҳаёти ва мамлакатлар тараққиётида муҳим ўрин эгаллаган бўлиши билан бир қаторда, инсон ва табиат ўртасидаги муносабатларга ҳам ўз таъсирини кўрсатмасдан қолмади.

Буни сўнги йилларда кузатилаётган ҳавонинг меъёридан ортиқ исиши ва ифлосланиши, чўллашиш даражасининг ортиши, сув танқислиги, чанг бўронларнинг, ҳатто йилнинг қиш фаслида ҳам кўплаб содир бўлаётганлигида ҳам англаш мумкин.

Албатта, мазкур тараққиёт қайсидир маънода она табиатнинг софлиги, атроф-муҳитнинг тозалигига ўзининг салбий таъсирини кўрсатаётгани боис ҳозирдан бошлаб инсон ва табиат ўртасидаги нозик муносабат ҳамда мувозанатни мувофиқлаштириш, она табиатни асраб-авайлаш орқали уни келажак авлодга бор софлигича етказишга жиддий эътибор қаратиш энг долзарб масалалардан бири бўлмоқда.

Таъкидлаш жоизки, бу борада миллий қонунчилигимизда ҳам табиат ва атроф-муҳитни асраб-авайлаш, унга қилинган ҳар қандай тажовуз ва ножўя хатти-ҳаракатларга нисбатан қонунда белгиланган чоралар кўриш назарда тутилган.

Хусусан, Конституциямизнинг 62-моддасида, фуқаролар атроф табиий муҳитга эҳтиёткорона муносабатда бўлишга мажбур эканлиги назарда тутилган.

Ушбу Конституциявий нормадан келиб чиқиб, “Табиатни муҳофаза қилиш тўғрисида”ги, “Экологик экспертиза тўғрисида”ги ҳамда Алоҳида муҳофаза этиладиган табиий ҳудудлар тўғрисидаги Ўзбекистон Республикаси Қонунларининг қабул қилинганлиги ҳам атроф-муҳитни асраб-авайлашда муҳим ҳуқуқий асос бўлмоқда. 

Шунингдек, Ўзбекистон Республикаси Жиноят кодексининг 193-204-моддалари ҳамда Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги кодексининг 65-96-моддаларида тегишли жавобгарлик белгиланиб, жазо чоралари қайд этилган.

Она табиатга етказилаётган тажовузларни олдини олиш ва уни ҳимоя қилиш борасида ҳам суд амалиётида кўплаб ишлар кўриб чиқилмоқда.

Зеро, Бош қомусимизнинг 68-моддасига кўра, ер, ер ости бойликлари, сув, ўсимлик ва ҳайвонот дунёси ҳамда бошқа табиий ресурслар умуммиллий бойликдир, улардан оқилона фойдаланиш зарур ва улар давлат муҳофазасидадир   

Шу боис, биз атроф-муҳитга қандай муносабатда бўлсак, она табиат ҳам бизга худди шундай жавоб қайтаради. Шу сабабли, табиат ва атроф-муҳитни асраб-авайлаш ва уни келажак авлодга софлигича етказиш барчамизнинг инсонийлик бурчимиздир.

Албатта, бундай муносабатни ҳар биримиз, энг аввало, ўзимиздан, оиламиздан бошлашимиз лозим, азиз инсонлар!

 

Аллаев Абдулло Садуллоевич,

Навоий вилоят судининг раиси

Атроф-муҳитни асраш ҳар биримизнинг бурчимиздир

Бугун экология ва атроф-муҳит муҳофазаси йўлида бошлаган кенг қамровли ишлар мамлакатимиз аҳолисининг қулай атроф-муҳитга эга бўлиш ҳуқуқини таъминлаш билан бир қаторда, уларнинг соғлиғини сақлаш, она табиатимизни келгуси авлод учун софлигича етказиш, табиий ресурлардан оқилона фойдаланиш каби ҳаётий мақсадларни қамраб олгани билан аҳамиятлидир.

Давлатимиз раҳбарининг ташаббуси билан 2025 йилга “Атроф-муҳитни асраш ва яшил иқтисодиёт йили” деб ном берилгани ва бу таклиф нафақат кенг жамоатчилик томонидан, балки халқаро миқёсда фаол қўллаб-қувватланганининг ўзиёқ Ўзбекистоннинг глобал экологик муаммоларга қарши фаол курашга киришганини, бу борадаги ишлар янги босқичга чиқаётганини ифодалайди.

“Атроф-муҳитни асраш ва “яшил иқтисодиёт” йилида амалга ошириладиган ишларга оид Давлат дастури лойиҳаси жамоатчилик муҳокамасига қўйилди. Ушбу кенг қамровли ҳужжат мамлакатимизда атроф-муҳит муҳофазаси ва экологик масалалар давлат сиёсатининг устувор йўналишига айланганини ифода этиш билан бирга, Ўзбекистонда глобал экологик таҳдидларга қарши курашишнинг ўзига хос платформаси яратилаётганидан дарак беради.

Аввало, Дастурда давлатимиз ривожланишининг устувор ёндашувлари тармоқ ва соҳаларнинг уйғун “яшил трансформация”сини амалга ошириш, уларнинг рақобатбардошлиги ва ресурс тежамкорлигини таъминлаш, иқлим ўзгаришига мослашиш ва унинг оқибатларини юмшатиш ҳамда аҳолининг яшаш сифатини яхшилаш ва иқтисодий ўсишнинг янги “яшил ривожланиш” моделига ўтишнинг аниқ ва самарали йўналишлари белгилаб берилган.

Бугунги кунда иқлим ўзгариши шароитида сув ресурслари тобора қисқариши мамлакатимиз учун ҳам долзарб муаммога айланиб бормоқда. Дастурда ёмғир ва оқова сувлардан самарали фойдаланиш бўйича аниқ тадбирлар белгиланмоқда. Хусусан, янги қуриладиган кўп хонадонли уй-жойларга туташ ҳудудларда ёмғир сувини йиғиш, сақлаш ва дарахтларни суғоришда фойдаланиш тизимини йўлга қўйилиши орқали ҳудуддаги яшилликни таъминлаш мумкин бўлади.

Йирик шаҳарларда атмосфера ҳавосининг ёмонлашуви бугунги кундаги долзарб экологик муаммога айланиб бормоқда. Бу борада ҳам Дастурда муҳим чора-тадбирлар белгиланган.

Таъкидлаш жоиз, аҳолининг саломатлигини яхшилаш, экологик турмуш тарзини шакллантириш ва инсон салоҳиятини рўёбга чиқариш учун шарт-шароитлар яратиш масалалари ҳам ҳужжатда алоҳида ўрин олган.

Бу борада аҳолининг кундалик ҳаётига экологик тамойилларни сингдириш орқали мамлакатимизда “Экофаол фуқаро” ҳаёт тарзини кенг тарғиб қилишга қаратилган “Бир миллион яшил оила” умуммиллий ҳаракати йўлга қўйилиши, бунда аҳоли орасида кунлик юриш ва югуришни тарғиб қилиш, “яшил транспортда”, шу жумладан, велосипедда ҳаракатланишни рағбатлантириш каби чора-тадбирлар назарда тутилмоқда.

Давлат дастурида “Бир миллион яшил оила” умуммиллий ҳаракати доирасида платформани ишга тушириш режалаштирилган бўлиб, бу платформа бир сутка давомида камида ўн минг қадам юришни тарғиб қилиш, бу кўрсаткичларга эришганларга “Экофаол фуқаро” мақомини бериш ҳамда улар учун давлат хизматларидан фойдаланишда 10 фоиз чегирма ва давлат улуши 50 фоиздан юқори бўлган банкларда истеъмол кредитини олишда чегирма тақдим этиш, оиланинг барча вояга етган аъзолари “Экофаол фуқаро” мақомини олганда, ушбу оилага “яшил оила” мақомини бериш ҳамда уларга ҳар йили лотерея орқали 14 та электромобиль бериш каби имтиёзларни назарда тутади.

Маълумки, пластик пакетлардан фойдаланиб бўлингандан сўнг у чиқиндига айланади. Тўпланган пластик пакетлар атроф-муҳитга ва инсон саломатлигига салбий таъсир кўрсатиши билан бирга уларнинг парчаланиши учун юз йиллаб вақт талаб этилади. Дастурда 2027 йилдан бошлаб пластик пакетларни ишлаб чиқариш, олиб кириш ва улардан фойдаланишни тақиқлаш ҳамда экологик жиҳатдан зарарсиз (биопарчаланувчи) пакетлардан фойдаланишни рағбатлантириш чоралари кўзда тутилган.

Шу билан бирга, чиқиндилар соҳасини тартибга солувчи, қабул қилинганига 20 йилдан ошган, бугунги кун талабларига тўлиқ жавоб бермайдиган “Чиқиндилар тўғрисида”ги қонунни янги таҳрирда атроф-муҳитни асраш ва “яшил” иқтисодиётга босқичма-босқич ўтиш тамойилларини инобатга олган ҳолда ишлаб чиқиш назарда тутилмоқда.

Қайд этиш жоиз, Дастурда белгиланган “Атроф муҳит мониторинги тўғрисида”ги қонуннинг қабул қилиниши атроф-муҳит ифлосланиш даражасини реал вақт режимида аниқлаш, унинг экологик ҳолатини баҳолаш бўйича фаолиятни ҳуқуқий жиҳатдан тартибга солиш, атроф-муҳит  мониторинги тизимини такомиллаштириш ва самарадорлигини ошириш ҳамда атроф-муҳитга салбий таъсир юзага келишини прогнозлаштириш, табиий ресурслардан фойдаланишни тизимли равишда кузатиш, аҳолини ахборот билан таъминлашнинг ҳуқуқий асосларини такомиллаштиришга хизмат қилади.

Айни йўналишдаги қонун ҳужжатларини такомиллаштириш, юртимизда яшил ҳаётни яратишга хизмат қиладиган қонунларни қабул қилиш, парламент ва депутатлик назоратини фаол амалга ошириш асосий вазифамизга айланади. Пировард мақсад эса, Ўзбекистонда инсон учун қулай атроф-муҳит яратиш, аҳолининг фаровонлиги ва саломатлигини таъминлаш, барқарор “яшил” иқтисодиётни ривожлантиришдир.

 

Улуғбек Исмаилов,

Жиноят ишлари бўйича Навоий шаҳар судининг тергов судьяси

 “Рақамли суд” даври бошланди

Судловнинг очиқлиги ва халқчиллигини таъминлаш, рақамлаштириш орқали фуқаролар ва юридик шахсларга қулайлик яратиш, юқори малакали кадрлар тайёрлаш бўйича ечимини кутаётган масалалар ҳам бор.

Шу муаммоларга барҳам бериш, судлар фаолиятини шаффоф, тезкор ва фуқаролар учун енгил қилиш мақсадида Президентимиз Шавкат Мирзиёев томонидан 2025-йил 21-август куни “Судлар фаолиятига сунъий интеллект технологияларини жорий этиш орқали одил судловга эришиш даражасини ошириш ҳамда суд тизимининг моддий-техник таъминотини яхшилашга доир қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида”ги ПФ140-сонли муҳим фармон имзоланди.

Фармон ўз ичига нафақат рақамлаштиришни, балки сунъий интеллектни суд ишларига татбиқ этиш, суд биноларини янгилаш, одамлар учун қулай электрон хизматлар яратиш каби қатор янгиликларни қамраб олган.

“Рақамли суд” нимани англатади? Эндиликда “Рақамли суд” тушунчаси ҳаётимизга кириб келади. Бу дегани:

Судга ариза электрон тарзда юборилади;

Суд мажлисларида уйдан чиқмаган ҳолда, масофадан иштирок этиш мумкин;
Ҳужжатлар билан электрон равишда танишиш имконияти бўлади;
Суд харажатлари онлайн ҳисобланади ва тўланади;

Суд баённомалари автоматик тарзда тайёрланади;

Сунъий интеллект ёрдамида суд қарорларининг лойиҳаси шакллантирилади.

2025-йил якунига қадар “Рақамли суд” тажриба тариқасида Тошкент шаҳрида йўлга қўйилади. Бу ерда фуқаролик, маъмурий ва иқтисодий ишлар бўйича суд мажлислари янги форматда ўтказилади. Агар самарали натижа берса, 2026–2027 йилларда бутун Ўзбекистон бўйлаб босқичма-босқич жорий этилади.

Фармонда жорий этиладиган хизматлар орасида шундай қулайликлар назарда тутилган:

Судга мурожаат қилишдан аввал сунъий интеллект сизга суднинг эҳтимолий қарори ва харажатларини тахмин қилиб беради.

“my.sud.uz” портали орқали виртуал маслаҳатчи ҳуқуқий ёрдам кўрсатади.
Суд ҳужжатларини электрон кўринишда олиш, жавобни онлайн кузатиш имкони яратилади.

Суд йиғилишларида иштирок этувчилар уйидан чиқмаган ҳолда платформалар орқали қатнашади.

Инсон ҳақ-ҳуқуқларини таъминлаш, адолатни тез ва шаффоф етказиш, фуқароларнинг ишончини оширишга қаратилган ушбу фармон сунъий интеллект воситаси, ахборот технологиялари бугун фақат замонавийлик эмас, балки адолатга тезроқ етказувчи воситага айланмоқда.

Яъни, энди судга бориш учун қоғозбозлик қилиб сарсон бўлиш, адвокат тополмай овора бўлиш даври тугайди. Ҳаммасини смартфон ёки компьютер орқали ҳал қилиш мумкин бўлади.

Бу эса инсонларга қулайлик, давлатга самарадорлик, жамиятга ишонч бағишлайди.

“Рақамли суд” фақат техник лойиҳа эмас – бу янги юз, янги нафас, янги ҳуқуқий маданиятдир.

 

Акбар Холтўраев,

Навоий туманлараро маъмурий суди судьяси 

image
Skip to content