МИЛЛИЙ СУД ТИЗИМИ ТАРИХИЙ БОСҚИЧГА ҚАДАМ ҚЎЙМОҚДА

Президентимиз “Судлар фаолиятига сунъий интеллект технологияларини жорий этиш орқали одил судловга эришиш даражасини ошириш ҳамда суд тизимининг моддий-техник таъминотини яхшилашга доир қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида”ги фармонни имзолади. Ушбу ҳужжатда белгиланган вазифа ва қоидалар миллий суд тизимимизда мутлақо янги давр бошланаётганидан дарак беради.

Аввало, кўриладиган ишлар “Рақамли суд” концепцияси асосида тўлиқ электронлаштирилиши соҳада тарихий қадам ҳисобланади. Бу фуқароларга ҳужжатлардан нусха олиш, суд ишлари мазмуни билан танишиш, аризаларнинг судловга оидлигини, шунингдек, суд томонидан тақиқланган манба ва контентларни онлайн текшириш имконини беради.

Сунъий интеллект технологиялари нафақат мамлакатимиз, балки замонавий дунё учун ҳам мисли кўрилмаган янгилик саналади. Ундан одил судловда фойдаланиш ривожланган давлатлардагина йўлга қўйилган тажриба эканини ҳисобга олсак, мамлакатимиз учун улкан сиёсий ирода сифатида баҳолаш мумкин.

Эндиликда, суд харажатларини ҳисоблаш, суд муҳокамасининг тахминий натижасини олдиндан ҳисобга олиш, мурожаатларни электрон юбориш, суд мажлиси баённомаларини реал вақт режимида тайёрлаш каби имкониятлар эшиги очилмоқда.

Фармон билан “Рақамли суд” концепциясини амалиётга татбиқ этиш ҳам кўзда тутилмоқда. Бунда юртдошларимизга маҳкамаларда масофадан, онлайн иштирок этиш имкони яратилади. Махсус my.sud.uz порталида фуқароларга ҳуқуқий ёрдам кўрсатиш модули ишга туширилади. Бу орқали юртдошларимиз виртуал ҳуқуқий маслаҳатчи ёрдамидан фойдаланиш имконига эга бўлади.

Ҳуқуқни муҳофаза қилувчи органлар ўртасида электрон ҳужжатлар алмашинуви ҳам тартибга солинмоқда. Хусусан, санкциялар ва мажбурлов чоралари бўйича тергов ва суд органлари ахборот тизимлари интеграция қилинади. Бунда, аввало, маъмурий жазо қўллаш ваколатига эга вазирлик ва идоралар томонидан ҳужжатларни судга тақдим этиш тўлиқ электронлаштирилади.

Замонавий дунёда амалиётни илм-фанга уйғунлаштирмай туриб, тараққиётга эришиб бўлмайди. Шу жиҳатдан “Кибер ҳуқуқ” йўналишида илмий тадқиқотлар ўтказиш ҳамда суд ходимларининг рақамли саводхонлигини ошириб бориш мақсад қилинаётгани айни муддао.

Яна бир жиҳат. Фармон билан иқтисодий суд тизими мақбуллаштирилиб, Қорақалпоғистон Республикаси, вилоятлар ва Тошкент шаҳрида туманлараро иқтисодий судлар ташкил қилинмоқда. Бу тадбиркорлар ўз фаолиятида дуч келадиган ҳуқуқий муаммоларда судга мурожаат қилишнинг қулайроқ усулидан фойдаланишга замин яратади.

Соҳани рақамлаштиришнинг ташкилий шакллари ҳам белгилангани эътиборга молик. Яъни, бундан буён суд органларининг моддий-техник базасини шакллантириш, янги бинолар қуриш ва таъмирлашда “Рақамли суд” тамойили ҳисобга олинади.

 

Баходир Алиқулов,

Жиноят ишлари бўйича Навоий шаҳар судининг раиси

 

Дилобар Пардаева,

Жиноят ишлари бўйича Навоий шаҳар судининг судьяси

 

Суннатжон Болтаев,

Жиноят ишлари бўйича Навоий шаҳар судининг тергов судьяси

 

Улуғбек Исмаилов,

Жиноят ишлари бўйича Навоий шаҳар судининг тергов судьяси