Матбуот хизмати - Навоий вилоят суди

Ўзбекистон Республикаси Конституциясида экологик тараққиёт стратегиясининг асосий қоидалари, экологик ва аҳолининг экологик хавфсизлигига доир талаблар белгиланган бўлиб, ушбу сиёсий-ҳуқуқий ҳужжат мамлакатимизда атроф табиий муҳитни муҳофаза қилиш ва табиий ресурслардан фойдаланиш бўйича энг муҳим ва асосий қоидаларни белгилаб беради

Маълумки, конституциявий нормаларнинг экологик сиёсатни амалга оширишдаги ўрни ва аҳамияти беқиёс. Айнан Асосий қонунда давлат органлари ва жамоат бирлашмаларининг экологик фаолиятини шакллантириш бўйича асосий принциплари мустаҳкамланади, фуқароларнинг экологик бурчлари белгиланади, жамиятнинг экологик барқарор ривожланишининг устувор йўналишлари ўрнатилади.

Давлат экологик сиёсатининг асослари Ўзбекистон Республикаси Конституциясининг 68-моддасида ўз аксини топган. Унга кўра, ер, ер ости бойликлари, сув, ўсимлик ва ҳайвонот дунёси ҳамда бошқа табиий захиралар умуммиллий бойликдир, улардан оқилона фойдаланиш зарур ва улар давлат муҳофазасидадир. Ушбу конституциявий норма давлат экологик фаолиятининг қуйидаги асосий принципларини ифодалайди:

Биринчидан, республика табиий ресурслари умуммиллий бойлик ҳисобланади, яъни юридик маънода улар халқ мулкини ташкил этади ҳамда улар номидан давлат ҳокимияти ва бошқаруви органлари қонунда белгиланган ваколатлари доирасида иш юритади.

Иккинчидан, табиий ресурслардан оқилона фойдаланиш зарур. Экология ҳуқуқида оқилона деганда, табиий ресурслардан экологик норматив ва стандартларга қатъий риоя этган ҳолда фойдаланиш тушунилади.

Учинчидан, табиат объектлари ва ресурслари давлат томонидан қўриқланади. Бу давлат табиий ресурслардан оқилона фойдаланиш ва муҳофаза қилишни таъминлашини ҳамда жисмоний ва юридик шахсларнинг экологик ҳуқуқ ва манфаатларига, шунингдек экологик ҳуқуқ-тартиботга риоя этилишини кафолатлашини англатади.

Бош Қомусимизнинг 62-моддасида “Фуқаролар атроф табиий муҳитга эҳтиёткорона муносабатда бўлишга мажбурдирлар” – деб белгиланган.

Шу мақсадда, атроф-муҳитни муҳофаза қилиш ва табиатдан фойдаланиш соҳасида йўл қўйилган қонунбузилишлар учун Ўзбекистон Республикаси Жиноят кодексида ҳамда Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги кодексда жиноий ҳамда маъмурий жавобгарликлар назарда тутиб ўтилган.

Хусусан, Ҳайвонот ёки ўсимлик дунёсидан фойдаланиш тартибини бузишда ифодаланган жиноятни содир этган фуқаро М.А 2023 йил 28 декабрь куни соат 13 ларда ов қилиш мақсадида Хатирчи тумани “Зарафшон” маҳалласи ҳудудидаги фермер хўжалиги ғалла ер майдонига келиб, Ўзбекистон Республикасининг 08.07.2020 йилдаги “Ов қилиш ва овчилик хўжалиги тўғрисида”ги Қонунининг 30-моддасига зид равишда, камёб ва йўқолиб бораётган ёввойи ҳайвон турларини табиий яшаш муҳитидан ажратиб олишнинг алоҳида тартибини бузиб, тегишли рухсатномасиз Ўзбекистон Республикаси “Қизил китоби”га 160-тартиб рақам билан киритилган, заифга яқин, ўтроқ Зарафшон кенжа тури, овланиши тақиқланган ёввойи қушлар туркумига кирувчи 1 бош Зарафшон қирғовулини ўзига тегишли бўлган “ИЖ17” русумли, 16 калибрли, 1 стволли ов қуроли билан қўлбола усулда тайёрланган сочма ўқлардан фойдаланган ҳолда отиб овлаб, 1 бош Зарафшон қирғовулини ўзи билан олиб кетаётганида Экология, атроф-муҳитни муҳофаза қилиш ва иқлим ўзгариши бошқармаси Хатирчи тумани бўлими ходимлари томонидан аниқланган.

Жиноят ишлари бўйича Хатирчи туман судининг ҳукмига кўра, М.А Ўзбекистон Республикаси Жиноят кодексининг 202-моддаси 3-қисми “ж” бандида назарда тутилган жиноятни содир этганликда айбли деб топиб, унга ЖК 45-моддасини қўллаб, 3 (уч) йил муддатга овчилик қилиш ҳуқуқидан маҳрум қилиб, 4 (тўрт) йил муддатга озодликни чеклаш жазоси тайинланган ҳамда М.А га тегишли бўлган ИЖ-17 русумли, 16 калибрли, 1 стволли, № Е23883 рақамли ов қуроли давлат эгалигига мусодара қилиниб, ундан Навоий вилояти Экология ва атроф-муҳитни муҳофаза қилиш ва иқлим ўзгаришлари бошқармаси фойдасига жиноят оқибатида етказилган 34.000.000 сўм моддий зарар ундириш белгиланган.

Ҳар бир шахс мамлакатимизнинг бебаҳо табиий бойликларини кўпайтиришга ҳамда ҳозирги ва келажак авлодлар учун асраб-авайлашга ҳамда атроф-муҳит мусаффолигини сақлашга масъулдир. Зеъро ҳар бир фуқаро атроф муҳитга ихтиёткорона муносабатда бўлиши, ушбу соҳада содир этилган жиноят ва маъмурий ҳуқуқбузарлик учун жавобгарлик муқаррардир.

Шерзод Мамиров,

Жиноят ишлари бўйича Хатирчи туман судининг раиси

Жиноят ишлари бўйича Хатирчи туман судининг жойларда жиноят ҳамда ҳуқуқбузарликларнинг олдини олиш, хусусан шаҳвоний шилқимлик ва оилавий зўравонликни олдини олиш юзасидан туманнинг “Дамариқ” маҳалла фуқаролар биносида ҳуқуқий тарғибот ишлари амалга оширилди

Бундай тарғиобот тадбирларини ўтказишдан кўзланган асосий мақсад, жиноят кўчасига кириб қолган ёки жиноят содир этишга мойиллиги бўлган шахсларга жиноят ва маъмурий ҳуқуқбузарликлар учун жазо муқаррарлигини эслатиш ҳамда шу орқали келиб чиқиши мумкин бўлган салбий оқибатларни олдини олишдан иборатдир.

Шунингдек, туман судининг судьялари томонидан йиғилиш иштирокчиларига хотин-кизлар ва болалар ҳуқуқлари, эркинликлари ҳамда қонуний манфаатлари юзасидан ҳам тушунтиришлар бериб ўтилди.

Барча ижтимоий-сиёсий муносабатлар сингари оилага, аёллар ва болалар ҳуқуқларини ҳимоя қилиш масалаларига давлат сиёсати даражасида эътибор қаратилиб, олий бош Қомусимиз – Конституциямизда ҳуқуқий асослари белгилаб берилганлиги, Ўзбекистон Республикаси Конституциясининг 76-моддасида, оила жамиятнинг асосий буғини ҳамда у жамият ва давлат мухофазасида эканлиги, давлат оиланинг тўлақонли ривожланиши учун ижтимоий, иктисодий, ҳуқуқий ва бошқа шарт-шароитларни яратиши, 26-моддасида, инсоннинг шаъни ва кадр-киммати дахлсиз эканлиги, хеч нарса уларни камситиш учун асос бўлиши мумкин эмаслиги, ҳеч ким қийнокка солиниши, зўравонликка, бошқа шафқатсиз, ғайриинсоний ёки инсон қадр-қимматини камситувчи муомалага ёхуд жазога дучор этилиши мумкин эмаслиги белгиланган.

Ўзбекистон Республикасининг 2019 йил 2 сентябрда қабул қилинган ЎРҚ-561-сонли “Хотин-қизларни тазйик ва зўравонликдан ҳимоя қилиш тўғрисида” ги Қонуни ҳам давлатимиз томонидан мазкур сохада амалга оширилган мухим қадамлардан бири ҳисобланади.

Қонунга кўра тазйик ва зўравонликдан жабрланувчилар ўзига нисбатан тазйик ва зўравонлик содир этилганлиги ёки уларни содир этиш таҳдиди тўғрисидаги ариза билан тегишли ваколатли органларга ҳамда ташкилотларга ёхуд судга мурожаат этиши, ички ишлар органларига ҳимоя ордери бериш тўғрисидаги талаб билан мурожаат қилиш, ҳимоя ордери шартлари бузилган тақдирда эса, уларни бу ҳақда хабардор қилиши, содир этилган тазйиқ, ва зуравонлик натижасида ўзига етказилган моддий зарарнинг ўрни қопланиши ҳамда маънавий зиён компенсация қилиниши тўғрисидаги талаб билан судга мурожаат этиш ҳуқуқи кафолатланиб, хотин-қизларни тазйик ва зўравонликдан ҳимоя қилиш тўғрисидаги қонунчиликни бузганликда айбдор шахслар белгиланган тартибда жавобгар бўлиши белгиланган.

Хусусан, Ўзбекистан Республикасининг 2023 йил 11 апрелда қабул қилинган ЎРК-829-сонли “Хотин-кизлар ва болалар ҳуқуқлари, эркинликлари ҳамда қонуний манфаатларини ишончли ҳимоя қилиш тизимини янада такомиллаштирилиши муносабати билан Ўзбекистон Республикасининг айрим қонун ҳужжатларига ўзгартиш ва қўшимчалар киритиш тўғрисида” ги Қонуни билан оилавий (маиший) зўравонлик тўғрисида Ўзбекистон Республикаси Жиноят кодекси 1261-модда, Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги кодекс 592-модда билан тўлдирилганлигини маълум қилди.

Мазкур Қонун билан Ўзбекистон Республикаси қонунларига хотин-қизларни ижтимоий-иктисодий соҳада ўз ҳуқуқлари ва манфаатларини амалга оширишида қуллаб-қувватлаш масалаларини тартибга солувчи қонунчиликни халқаро стандартлар асосида такомиллаштиришни назарда тутувчи, шунингдек болалар масалалари бўйича комиссиялар фаолиятининг ҳуқуқий асосларини мустахкамлаб қуювчи ўзгартишлар киритилганлиги маълум қилинди.

Бироқ кўрилаётган тизимли чораларга қарамасдан, мамлакатимизда оилавий (маиший) зўравонлик ҳамда шаҳвоний шилиқимликда ифодаланган ғуқуқбузарликлар ҳолатлари юз бериши ҳанузгача сақланиб қолаётганлиги, ушбу тоифадаги жиноят ҳамда маъмурий ҳуқуқбузарликларни олдини олиш лозимлиги тўғрисида таъкидлаб ўтилиб, ушбу турдаги жиноят ҳамда ҳуқуқбузарликлар учун жазо, унинг ҳуқуқий оқибаталари тўғрисида ҳам тушунтиришлар бериб ўтилди.

Бундан ташқари туман судининг судьялари томонидан Ўзбекистон Республикасида олиб борилаётган ислоҳотлар, хусусан суд-ҳуқуқ соҳасидаги ислоҳотларга тўхталиб ўтиб, Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2025 йил 21 августдаги “Судлар фаолиятига сунъий интеллект технологияларини жорий этиш орқали одил судловга эришиш даражасини ошириш ҳамда суд тизимининг моддий-техник таъминотини яхшилашга доир қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида”ги Фармони ҳамда Ўзбекистон Республикасининг 2025 йил 26 сентябрдаги “Ўзбекистон Республикасининг айрим қонун ҳужжатларига ўзгартириш ва қўшимчалар киритиш тўғрисида”ги ЎРҚ1084-сонли Қонуни ҳақида сўз юритиб, Фармонда келгусида суд ҳокимиятининг чинакам мустақиллигини таъминлаш, ҳуқуқий демократик давлат ва кучли фуқаролик жамиятини қуришдаги муҳим омиллардан бири бўлиб хизмат қилишини таъкидлаб ўтилди.

Шерзод Мамиров,

Жиноят ишлари бўйича Хатирчи туман судининг раиси

Аслиддин Норбеков,

Жиноят ишлари бўйича Хатирчи туман судининг тергов судьяси

Жиноят ишлари бўйича Кармана туман судининг ташаббуси билан мажбурий ижро бюросининг Кармана туман бўлимида ҳамкорликни йўлга қўйиш борасида семинар ташкил этилди ҳамда мажбурий ундиришга юборилган жиноий ва маъмурий жарималарни ўз вақтида ундириш, суд қарорларини ижроси боғлиқ масалалар муҳокама қилинди

Жорий йилнинг 27 ноябрь куни жиноят ишлари бўйича Кармана туман суди ва туман Мажбурий ижро бюроси ходимлари иштирокида судлар томонидан давлат фойдасига ундирувларни назарда тутувчи чиқарилган ва ижрога қаратилган суд қарорларининг ижросини таъминлашга қаратилган ҳамкорликдаги йиғилиш бўлиб ўтди.

Бобир Имомов,

Жиноят ишлари бўйича Кармана туман судининг раиси

Лазизбек Обидов,

Жиноят ишлари бўйича Кармана туман судининг тергов судьяси

Навоий вилоят судида Конституциянинг 33 йиллигига бағишланган маърифий тадбир ўтказилди

Ўзбекистон Республикаси Конституциясининг муаллифи халқ ҳисобланади, шу боис Конституция қабул қилинганлигининг 33 йиллиги Республикамиз бўйлаб муносиб нишонланмоқда.

Бош қомусимизнинг давлат ва жамият ривожидаги ўрни, унинг аҳамияти, мазмун-моҳиятини тарғиб этиш, кенг жамоатчиликка етказишда судьялар ва суд тизими ходимлари фаол иштирок этмоқда, вилоят судида ўтказилган Конституция қабул қилинганлигига бағишланиб ташкил этилган маънавий тадбир ҳам кўтаринки руҳда ўтказилди.

Тадбир давомида Ўзбекистон Республикасининг Конституцияси халқимизнинг сиёсий-ҳуқуқий тафаккурининг юксак намунаси бўлиб, унда Янги Ўзбекистонни барпо этиш бўйича орзу-умидлари ва интилишлари акс эттирилган. Шу боисдан, янги таҳрирдаги Конституция ижросини тўлиқ таъминлаш мақсадида инсон ва фуқароларнинг ҳуқуқ ва эркинликлари амалга оширилиши кафолатланиши бир вақтнинг ўзида уларни бузишга йўл қўйилмасликни, яъни қонунларда белгиланган бурчлар бажарилишини талаб этади.

Бир сўз билан айтганда, Конституция – давлатимизнинг бош қонуни, мамлакатимиз мустақиллигининг ҳуқуқий пойдевори, инсон ҳуқуқ ва эркинликларининг кафолатидир.

Навоий вилоят суди матбуот хизмати

Жиноят ишлари бўйича Навоий шаҳар суди томонидан сайёр суд ҳамда ҳуқуқий тарғибот тадбири ўтказилди

Навоий вилоят ИИБ ЖХХ пробация органи биносида жиноят ишлари бўйича Навоий шаҳар суди томонидан сайёр суд мажлиси ҳамда ҳуқуқий тарғибот тадбири ўтказилди.

Шунингдек, йиғилиш иштирокчиларига Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2025 йил 21 августдаги “Судлар фаолиятига сунъий интеллект технологияларини жорий этиш орқали одил судловга эришиш даражасини ошириш ҳамда суд тизимининг моддий-техник таъминотини яхшилашга доир қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида”ги Фармони, гендер тенглик, одам савдоси ҳамда ЎРҚ-1084-Қонун юзасидан тушунтиришлар берилиб, ушбу Фармон келгусида Суд ҳокимиятининг чинакам мустақиллигини таъминлаш, ҳуқуқий демократик давлат ва кучли фуқаролик жамиятини қуришдаги муҳим омиллардан бири бўлиб хизмат қилишини таъкидлаб ўтди.

Тадбир сўнгида судьялар томонидан йиғилганларга ўзларини қизиқтирган ҳуқуқий соҳага оид саволларига жавоб берилди.

Баходир Алиқулов,

Жиноят ишлари бўйича Навоий шаҳар судининг раиси

Дилобар Пардаева,

Жиноят ишлари бўйича Навоий шаҳар судининг судьяси

Навбаҳор туманида сайёр суд ҳамда ҳуқуқий тарғибот тадбири ўтказилди

Навбаҳор туманидаги «Бешработ» маҳалла фуқаролар йиғини биносида жиноят ишлари бўйича Навбаҳор туман суди раиси томонидан, жиноят ҳамда ҳуқуқбузарликларнинг олдини олиш мақсадида сайёр суд мажлиси ҳамда ҳуқуқий тарғибот тадбири ўтказилди.

Бундай сайёр суд мажлисларини ўтказишдан кўзланган асосий мақсад, жиноят кўчасига кириб қолган ёки жиноят содир этишга мойиллиги бўлган шахсларга жиноят учун жазо муқаррарлигини эслатиш ва шу орқали келиб чиқиши мумкин бўлган салбий оқибатларни олдини олишдан иборатдир.

Шунингдек, судьялар томонидан йиғилиш иштирокчиларига Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2025 йил 21 августдаги “Судлар фаолиятига сунъий интеллект технологияларини жорий этиш орқали одил судловга эришиш даражасини ошириш ҳамда суд тизимининг моддий-техник таъминотини яхшилашга доир қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида”ги Фармони, гендер тенглик, одам савдоси ҳамда ЎРҚ-1084-Қонун юзасидан тушунтиришлар берилиб, ушбу Фармон келгусида Суд ҳокимиятининг чинакам мустақиллигини таъминлаш, ҳуқуқий демократик давлат ва кучли фуқаролик жамиятини қуришдаги муҳим омиллардан бири бўлиб хизмат қилишини таъкидлаб ўтди.

Алишер Сайдуллаев,

Жиноят ишлари бўйича Навбаҳор туман судининг раиси

МЕДИАЦИЯ ИНСТИТУТИ ТАКОМИЛЛАШТИРИЛДИ

Бугунги кунда жамиятда юзага келаётган низоларни тез, самарали ва тинч йўл билан ҳал этиш муҳим масалалардан биридир. Шу мақсадда жаҳон амалиётида кенг қўлланилаётган институтлардан бири бу медиатция тизимидир. Медиатив келишув эса ушбу жараённинг асосий натижаси ҳисобланади.

Хусусан, жаҳоннинг ривожланган мамлакатларида жисмоний ва юридик шахсларнинг ҳуқуқлари ва қонуний манфаатларини таъминлаш, уларнинг муаммоларини ҳал этиш мақсадида низоларни судгача ҳал қилишнинг юқори самарали, муқобил замонавий йўналишларини кенг жорий этишга эътибор қаратилмоқда.

Иқтисодиётга хорижий инвесторларни жалб этишда юзага келадиган низоларни судгача ҳал қилишни ёки суд муҳокамасининг ҳар қандай босқичида низолашаётган тарафлар учун ўзаро келишувга ва мақбул ечимни топишга эришишни таъминловчи механизмларни ишлаб чиқишга эътибор қаратилмоқда.

Айтиш жоизки, Ўзбекистон Республикасида медиатсия институти 2018-йил 3-июлда қабул қилинган “Медиатция тўғрисида”ги Қонун билан тартибга солинади. Мазкур қонунга кўра, медиатив келишув, тарафларнинг ихтиёрий розилиги асосида тузилади, адолат, тенглик ва тарафларнинг манфаатларини ҳисобга олиш тамойилларига асосланади, қонунга зид бўлмаган шартларни ўз ичига олади. Агар медиатив келишув қонун талабларига зид бўлмаса, у суд томонидан тасдиқланиб, мажбурий ижро кучига эга бўлади.

Маълумки, медиатив келишув ёзма шаклда тузилади ва тарафлар ҳамда медиатор томонидан имзоланади. Зарурат туғилганда, суд бундай келишувни тасдиқлаши мумкин, бу эса унга ижро ҳужжати кучини беради. Жорий йилнинг 20 октябрь куни қабул қилинган Ўзбекистон Республикасининг “Айрим қонун ҳужжатларига низоларни муқобил ҳал этишда медиация институтини такомиллаштиришга қаратилган ўзгартириш ва қўшимчалар киритиш тўғрисида”ги Қонунига кўра, медиация тартиб-таомилларини қўллаш учун рағбатлантирувчи нормалар, медиаторларга оид талабларни ва медиатив келишувларни бажариш қоидалари низоларни муқобил ҳал этиш механизмларидан бири сифатида белгиланмоқда.

Эндиликда, мазкур Қонун билан бир қатор ўзгартиришлар киритилди. Жумладан, Ўзбекистон Республикасининг Иқтисодий процессуал кодекси (кейинги ўринларда ИПК деб юритилади) 25-моддасининг биринчи қисми қуйидаги мазмундаги 4²-банд билан тўлдирилилди, «4²) медиатив келишувни мажбурий ижро этиш учун ижро варақаси бериш тўғрисидаги ишлар» иқтисодий ишларнинг судга тааллуқлилиги белгиланди.

Бундан ташқари, ИПКнинг 37-моддаси қуйидаги мазмундаги олтинчи қисм билан тўлдирилиб, унга кўра, медиатив келишувни мажбурий ижро этиш учун ижро варақаси бериш тўғрисидаги ариза медиатив келишувни ихтиёрий равишда бажармаган тараф давлат рўйхатидан ўтган жойдаги ёки, агар у давлат рўйхатидан ўтган жой номаълум бўлса, унинг мол-мулки турган жойдаги иқтисодий судга берилиши, 110-модда қуйидаги мазмундаги 3²-банд билан, «3²) суднинг айни бир шахслар ўртасидаги, айни бир предмет тўғрисидаги ва айни бир асослар бўйича низо юзасидан тузилган медиатив келишувни мажбурий ижро этиш учун ижро варақаси бериш тўғрисидаги ажрими мавжуд бўлса» иш юритишни тугатилиши, 154-модда даъво аризасини иш юритишга қабул қилишни рад этиш биринчи қисми 5²-банд тўлдирилиб, унга кўра, «5²) суднинг айни бир шахслар ўртасидаги, айни бир предмет тўғрисидаги ва айни бир асослар бўйича низо юзасидан тузилган медиатив келишувни мажбурий ижро этиш учун ижро варақаси бериш тўғрисидаги ажрими мавжуд бўлса» судья даъво аризасини иш юритишга қабул қилишни рад этиши белгиланди.

Бундан ташқари, ИПК 29^{2 “}Медиатив келишувни мажбурий ижро этиш учун ижро варақаси бериш тўғрисидаги ишларни юритиш ҳақида”ги алоҳида боб билан тўлдирилди.

Бир сўз билан айтганда, ушбу Қонун фуқаролар, тадбиркорлик субъектлари ўртасидаги низоларни самарали ва тезкор равишда ҳал этишга, медиация тартиб-таомилларининг ҳамма жойда қўлланилишини рағбатлантириш орқали судлардаги юкламани мақбуллаштиришга хизмат қилади.

Зеро, медиатив келишув нафақат низоларни ҳал этади, балки тарафлар ўртасидаги ишончни қайта тиклайди ва у тадбиркорлик муҳитида ўзаро ишончни мустаҳкамлайди.

Турғунбой Қаҳҳоров,

Навоий вилоят суди судьяси

Жорий йилнинг 25-октябр куни Навоий вилоят суди ва Ўзбекистон Нотариал палатаси Навоий вилоят ҳудудий бошқармаси ўзаро ҳамкорликда “Фуқароларнинг ҳуқуқлари ва қонуний манфаатларини самарали ҳимоя қилишни таъминлашда суд ва нотариатнинг ҳамкорлиги” мавзусида давра суҳбати ташкил этилди

Мазкур давра суҳбатида Навоий вилоят суди, Навоий вилоят маъмурий суди судялари, Ўзбекистон нотариал палатаси Навоий вилоят ҳудудий бошқармаси ходимлари иштирок этишди.

Кун тартибига киритилган асосий мавзу Ўзбекистон Республикаси Олий суди ва Ўзбекистон Нотариал палатаси ўртасида 2025-йил 4-сентябрда имзоланган ўзаро ҳамкорлик тўғрисидаги Келишувда қайд этилган вазифаларни амалга ошириш эканлиги таъкидланди.

Давра суҳбатида қайд этилганидек, мамлакатимизда амалга оширилаётган суд-ҳуқуқ ислоҳотларининг асосий мақсади – фуқаролар учун муносиб ва сифатли ҳаёт шароитларини яратиш. Бу жараёнда суд ва нотариат тизимларининг ҳамжиҳатликда олиб борадиган фаолиятлари катта аҳамият касб этади.

Олий суд ва Нотариал палатаси ўртасида ҳамкорлик тўғрисида келишув имзоланган бўлиб, унинг мақсади – ўзаро ҳамкорлик алоқаларини мустаҳкамлаш, амалиётдаги муаммоларни таҳлил қилиш ҳамда қонунчиликни такомиллаштириш бўйича таклифлар ишлаб чиқиш орқали фуқароларнинг ҳуқуқлари ва қонуний манфаатларини самарали ҳимоя қилиш эди.

Давра суҳбатида мерос ва битимларга оид нотариал ҳаракатлар бўйича судларда кўрилаётган ишлар муҳокама қилинди. Нотариуслар томонидан берилган саволларга судьялар атрофлича жавоб қайтарди, иштирокчилар эса ўзаро фикр ва тажриба алмашдилар.

Анвар Шукуров,

Навоий вилоят судининг судьяси

Зарафшон шаҳрида сайёр суд ҳамда ҳуқуқий тарғибот тадбири ўтказилди

Зарафшон шаҳридаги «Юлдуз» маҳалла фуқаролар йиғинида жиноят ишлари бўйича Зарафшон шаҳар суди томонидан, жиноят ҳамда ҳуқуқбузарликларнинг олдини олиш мақсадида сайёр суд мажлиси ҳамда ҳуқуқий тарғибот тадбири ўтказилди.

Анвар Исоков,

Жиноят ишлари бўйича Зарафшон шаҳар судининг раиси

Навбаҳор туманлараро иқтисодий суди ҳамда фуқаролик ишлари бўйича Навбаҳор туманлараро суди раислари томонидан давра суҳбати ўтказилди

Ғозғон шаҳар ҳокимлиги биносида Навбаҳор туманлараро иқтисодий суди раиси Б.Джумаев, Навбаҳор туманлараро фуқаролик суди раиси А.Ҳамроевлар томонидан шаҳардаги корхона ва ташкилотлар вакиллари иштирокида давра суҳбати ўтказилди.

Давра суҳбати давомида суд ҳуқуқ соҳасида қонунчиликка киритилган ўзгартиш ва қўшимчалар, уларнинг мазмун моҳияти ва аҳамияти тўғрисида маърузалар қилинди.

Жумладан, Ўзбекистон Республикаси Президентининг “Судлар фаолиятига сунъий интелект технологияларни жорий этиш орқали одил судловга эришиш даражасини ошириш ҳамда суд тизимининг моддий-теҳника таъминотини яхшилашга доир қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида” ПФ-140-сонли Фармонининг мазмун моҳияти юзасидан тушунтиришлар берилди.

Мазкур Фармон билан судлар фаолиятига сунъий интеллект технологияларини жорий этиш ҳамда рақамлаштириш жараёнларини жадаллаштириш, шунингдек, судларда фуқаролар ва тадбиркорлик субъектлари учун қулай шарт-шароитлар яратиб бериш мақсадида келгусида суд ишларини юритишда қоғоз шаклидан воз кечиш «Рақамли суд» концепцияси асосида ишларнинг юритилишини босқичма-босқич тўлиқ электрон шаклга ўтказиш, фуқаролар ва тадбиркорлик субъектларига кўрсатиладиган интерактив электрон хизматлар турларини ошириб бориш белгиланмоқда.

Фармоннинг 3-бандига кўра, фуқаролар ва тадбиркорлик субъектларига қулайликлар яратиш ҳамда суд ишларини кўришни соддалаштириш мақсадида «Рақамли суд» концепциясини амалга ошириш белгиланмоқда. «Рақамли суд» концепциясини амалга ошириш доирасида:

-судга ариза беришдан олдин сунъий интеллект ёрдамида суд муҳокамасининг тахминий натижаси ҳамда сарфланадиган харажатлар шакллантирилади;

– мурожаатлар судга электрон шаклда юборилади;

– ишда иштирок этувчи шахслар суд биносига ташриф буюрмайди ва суд муҳокамаларида масофадан туриб иштирок этади;

– тарафлар ва ишда иштирок этувчи бошқа шахсларга суд жараёнларида ишга доир барча материаллар билан электрон шаклда танишиш имконияти яратилади;

–суд харажатлари электрон шаклда ҳисобланади ва тўланади, шунингдек, ижро варақалари автоматик равишда ижрога юборилади;

–суд ишлари замонавий ахборот технологияларидан фойдаланган ҳолда тўлиқ электрон тарзда юритилади;

– сунъий интеллект ёрдамида суд мажлиси баённомалари реал вақт режимида матн шаклида тайёрланади;

– суд ҳужжатлари лойиҳалари автоматик шакллантирилади.

Фармонга кўра, 2025 йил якунига қадар, тажриба тариқасида Тошкент шаҳрида «Рақамли суд» концепцияси асосида иқтисодий, фуқаролик ва маъмурий низоларни кўришга мўлжалланган суд мажлиси заллари ташкил этиш, икки ой муддатда «Рақамли суд» концепцияси доирасида кўриладиган низолар бўйича ишлар тоифасини тасдиқлаш ҳамда тажриба натижалари асосида «Рақамли суд» концепциясини 2026-2027 йилларда босқичма-босқич республиканинг барча судларида татбиқ этиш белгиланди.

Шунингдек, мазкур фармон билан иқтисодий судларни мақбуллаштириш орқали туманлараро, туман, шаҳар иқтисодий судларини тугатиш ҳамда Қорақалпоғистон Республикаси, вилоятлар марказлари ва Тошкент шаҳрида туманлараро иқтисодий судлар фаолиятини йўлга қўйиш белгиланган.

Иқтисодий судлар тузилмасини мақбуллаштиришг орқали уларнинг фаолияти самарадорлиги ошади ва ягона суд амалиёти шаклланади.

Судлар фаолиятига сунъий интеллект технологияларини жорий этиш ҳамда рақамлаштириш жараёнларини жадаллаштириш орқали фуқаролар ва тадбиркорлик субъектларига янада қулайликлар яратилади, оворагарчиликларнинг олди олинади, уларнинг вақти ва пул маблағларини тежалади ҳамда одил судловнинг самарадорлиги, шаффофлиги ва холислиги таъминланади.

Джумаев Бекзод Абдувохидович,

Навбаҳор туманлараро иқтисодий суди раиси

Ҳамроев Акрам Абдурашидович,

Фуқаролик ишлари бўйича Навбаҳор туманлараро суди раиси