Қидирув:

Судлар фаолиятининг ҳамда фуқаролар ҳуқуқ ва эркинликларининг кафолатлари

Ўзбекистон Республикасининг  2025-йил 9-июндаги “Янги таҳрирдаги Ўзбекистон Республикаси Конституцияси қабул қилинганлиги муносабати билан Ўзбекистон Республикасининг айрим қонун ҳужжатларига судлар фаолиятининг ҳамда фуқаролар ҳуқуқ ва эркинликларининг кафолатларини кучайтиришга қаратилган ўзгартириш ва қўшимчалар киритиш тўғрисида”ги ЎРҚ-1067-сонли Қонунни қабул қилинди.

Ушбу Қонунга кўра, Ўзбекистон Республикасининг Жиноят-процессуал кодекси ҳамда Ўзбекистон Республикасининг “Судлар тўғрисида”ги Қонунга қуйидаги ўзгартиришлар киритилди.

Жумладан; Ўзбекистон Республикасининг Жиноят-процессуал кодексининг 23-модданинг иккинчи ва учинчи қисмлари қуйидаги мазмундаги иккинчи, учинчи ва тўртинчи қисмлар билан алмаштирилган: “Айбдорликка оид барча шубҳалар, агар уларни бартараф этиш имкониятлари тугаган бўлса, гумон қилинувчининг, айбланувчининг, судланувчининг ёки маҳкумнинг фойдасига ҳал қилиниши керак. Шунингдек қонун қўлланилаётганда келиб чиқадиган шубҳалар ҳам гумон қилинувчининг, айбланувчининг, судланувчининг ёки маҳкумнинг фойдасига ҳал қилиниши керак. Гумон қилинувчи, айбланувчи ёки судланувчи ўзининг айбсизлигини исботлаши шарт эмас ва исталган вақтда сукут сақлаш ҳуқуқидан фойдаланиши мумкин. Агар шахснинг ўз айбини тан олганлиги унга қарши ягона далил бўлса, у айбдор деб топилиши ёки жазога тортилиши мумкин эмас”;  24-модданинг биринчи қисми “Гумон қилинувчи, айбланувчи ва судланувчи ҳимояланиш ҳуқуқига эга” деган сўзлардан кейин “бўлиб, уларга ўзини ҳимоя қилиш учун барча имкониятлар таъминланади” деган сўзлар билан тўлдирилган; 66-модданинг биринчи қисмидаги “ўзига қарши кўрсатув бермаслик” деган сўзлар “ўзига ва яқин қариндошларига қарши кўрсатув бермаслик” деган сўзлар билан алмаштирилди.

Ўзбекистон Республикасининг “Судлар тўғрисида”ги Қонуннинг 1-модданинг матни қуйидаги таҳрирда баён этиш кўрсатиб ўтилди: “Ўзбекистон Республикасида суд ҳокимияти қонун чиқарувчи ва ижро этувчи ҳокимиятдан, сиёсий партиялардан, фуқаролик жамиятининг бошқа институтларидан мустақил ҳолда иш юритади. Ўзбекистон Республикасида одил судлов фақат суд томонидан амалга оширилади. Ҳеч қайси бошқа органлар ва шахслар суд ҳокимияти ваколатларини ўзлаштириб олишга ҳақли эмас”; 6-модданинг матни қуйидаги таҳрирда баён этиш белгиланди: “Ўзбекистон Республикаси Конституциясига мувофиқ Ўзбекистон Республикаси Олий суди ўз ваколатлари жумласига киритилган масалалар бўйича қонун лойиҳасини Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлисининг Қонунчилик палатасига киритиш орқали амалга ошириладиган қонунчилик ташаббуси ҳуқуқига эга”; 8-модданинг матнидаги “қонунга” деган сўз “Ўзбекистон Республикаси Конституцияси ва қонунларига” деган сўзлар билан алмаштирилди; 9-модда: биринчи қисми қуйидаги таҳрирда баён этиш белгиланди: “Судьялар мустақилдирлар, фақат Ўзбекистон Республикаси Конституцияси ва қонунларига бўйсунадилар. Судьяларнинг одил судловни амалга оширишга доир фаолиятига ҳар қандай тарзда аралашишга йўл қўйилмайди ва бундай аралашиш қонунга мувофиқ жавобгарликка сабаб бўлади. Судьялар муайян ишлар бўйича ҳисобдор бўлмайди”; қуйидаги мазмундаги учинчи қисм билан тўлдирилди: “Судьяни муайян ишнинг муҳокамасидан четлаштиришга ёки унинг ваколатларини тўхтатиб туришга, бошқа лавозимга ўтказишга фақат қонунда белгиланган тартибда ва асосларга кўра йўл қўйилади”; 13-модданинг биринчи қисми қуйидаги таҳрирда баён этиш белгиланди: “Ўзбекистон Республикасида суд ишларини юритиш ўзбек тилида, қорақалпоқ тилида ёки муайян жойдаги кўпчилик аҳоли сўзлашадиган тилда ёхуд қонунга мувофиқ бошқа тилда олиб борилади”; 14-модданинг матни қуйидаги таҳрирда баён этиш белгиланди: “Ўзбекистон Республикаси фуқаролари, чет эл фуқаролари ва фуқаролиги бўлмаган шахслар давлат органларининг ҳамда бошқа ташкилотларнинг, улар мансабдор шахсларининг қонунга хилоф қарорларидан, ҳаракатлари ва ҳаракатсизлигидан, шу жумладан уларнинг қариндошлари судланганлиги ва бундан келиб чиқадиган ҳуқуқий оқибатлар муносабати билан ҳуқуқларининг чекланишидан, шунингдек ҳаёти ва соғлиғи, шаъни ҳамда қадр-қиммати, шахсий эркинлиги ва мол-мулки, бошқа ҳуқуқ ва эркинликларига тажовузлардан суд ҳимоясида бўлиш ҳуқуқига эга. Юридик шахслар ҳам суд ҳимоясида бўлиш ҳуқуқига эгадир”; 15-модда қуйидаги таҳрирда баён этиш бўйича ўзгартириш киритилди: “15-модда. Одил судловни амалга оширишда малакали юридик ёрдам Одил судловни амалга оширишда ҳар бир кишига малакали юридик ёрдам олиш ҳуқуқи кафолатланади. Гумон қилинувчига, айбланувчига, судланувчига суд ишларини юритишнинг ҳар қандай босқичида ҳимояланиш ҳуқуқи ва ўзини ҳимоя қилиш учун барча имкониятлар таъминланади. Қонунда назарда тутилган ҳолларда давлат ҳисобидан малакали юридик ёрдам кўрсатилиши таъминланади”; 16-модданинг матни қуйидаги таҳрирда баён этиш бўйича ўзгартириш киритилди: “Жиноят содир этганликда айбланаётган шахс унинг айби қонунда назарда тутилган тартибда ошкора суд муҳокамаси йўли билан исботланмагунча ва суднинг қонуний кучга кирган ҳукми билан аниқланмагунча айбсиз деб ҳисобланади. Айбдорликка оид барча шубҳалар, агар уларни бартараф этиш имкониятлари тугаган бўлса, гумон қилинувчининг, айбланувчининг, судланувчининг ёки маҳкумнинг фойдасига ҳал қилиниши керак. Гумон қилинувчи, айбланувчи ёки судланувчи ўзининг айбсизлигини исботлаши шарт эмас ва исталган вақтда сукут сақлаш ҳуқуқидан фойдаланиши мумкин. Агар шахснинг ўз айбини тан олганлиги унга қарши ягона далил бўлса, у айбдор деб топилиши ёки жазога тортилиши мумкин эмас. Ҳеч ким қонунга асосланмаган ҳолда ҳибсга олиниши, ушлаб турилиши, қамоққа олиниши, қамоқда сақланиши ёки унинг озодлиги бошқача тарзда чекланиши мумкин эмас. Ҳибсга олишга, қамоққа олишга ва қамоқда сақлашга фақат суднинг қарорига кўра йўл қўйилади. Шахс суднинг қарорисиз қирқ саккиз соатдан ортиқ муддат ушлаб турилиши мумкин эмас. Ҳеч ким қийноққа солиниши, зўравонликка, бошқа шафқатсиз, ғайриинсоний ёки инсон қадр-қимматини камситувчи муомалага ёхуд жазога дучор этилиши мумкин эмас”; 19-модданинг биринчи қисми қуйидаги таҳрирда баён этиш бўйича ўзгартириш киритилди: “Ўзбекистон Республикаси Олий суди раис, унинг биринчи ўринбосари ва ўринбосарлари — маъмурий, фуқаролик, жиноят ва иқтисодий ишлар бўйича судлов ҳайъатлари раислари ҳамда Ўзбекистон Республикаси Олий судининг судьяларидан иборатдир”; 60-модда биринчи қисмининг иккинчи хатбошисидаги “қонунга” деган сўз “Ўзбекистон Республикаси Конституцияси ва қонунларига” деган сўзлар билан алмаштирилди; 79-модда: қуйидаги мазмундаги бешинчи қисм билан тўлдирилди: “Суднинг қайта ташкил этилиши ёки тугатилиши судьяни лавозимидан озод этиш учун асос бўлиб хизмат қилиши мумкин эмас”; бешинчи қисми олтинчи қисм деб ҳисоблаш; 90-модда биринчи қисмининг биринчи жумласи қуйидаги таҳрирда баён этиш, яъни: “Судларнинг фаолиятини молиялаштириш, уларнинг биноларини қўриқлаш ва сақлаб туриш Ўзбекистон Республикасининг Давлат бюджети маблағлари ҳисобидан амалга оширилади ҳамда одил судловни тўлиқ ва мустақил равишда амалга ошириш имкониятини таъминлаши керак”лигини кўрсатилган.

Умуман олганда, бу ўзгартиришлар бугунги кунда олдимизга қўйган энг эзгу мақсадларимиз, миллий ғоямизда ифода қилаётотган Янги Ўзбекистон Янгича дунёқарашни фуқароларимизда шакллатиришда муҳим ўрин эгаллайди.

 

Саноқулов Фазлиддин Насимович,

Навоий вилоят маъмурий судининг судьяси 

Жиноят ишлари бўйича Навоий шаҳар суди томонидан ўтказилган сайёр суд ҳамда ҳуқуқий тарғибот тадбири тафсилотлари

Навоий шаҳридаги “Маънавият ва маърифат” маркази биносида жиноят ишлари бўйича Навоий шаҳар суди томонидан жиноят ҳамда ҳуқуқбузарлик олдини олиш мақсадида фуқаролар ва уюшмаган ёшлар иштирокида сайёр суд мажлислари ўтказилди.

Сайёр суд мажлисида жиноят ва маъмурий ҳуқубузарлик содир этган бир нечта шахсларга нисбатан бўлган жиноят ва маъмурий ҳуқуқбузарликка оид ишлари кўриб чиқилиб, сайёр суд мажлиси иштирокчилари гувоҳлигида суд қарорлари эълон қилинди.

Бундай сайёр суд мажлисларини ўтказишдан кўзланган асосий мақсад, жиноят кўчасига кириб қолган ёки жиноят содир этишга мойиллиги бўлган шахсларга жиноят учун жазо муқаррарлигини эслатиш ва шу орқали келиб чиқиши мумкин бўлган салбий оқибатларни олдини олишдан иборатдир.

Сайёр суд мажлиси якунига уланиб кетган тарғибот тадбирида сўзга чиққанлар, суд-ҳуқуқ соҳасидаги ислоҳотлар, шунингдек, жиноятчилик ва ҳуқуқбузарликларни олдини олиш борасида қилинаётган барча ишлар, қабул қилинаётга қонунлар барчаси “Инсон қадри ва манфаатлари учун” эканлиги, буни ҳар-бир Ўзбекистон фуқароси ич-ичидан ҳис қилиши ва жиноятчиликка қарши биргаликда муросасиз курашиш лозимлиги таъкидланди.

Шунингдек, йиғилганларга судьялар томонидан янги таҳрирдаги Ўзбекистон Республикаси Конституциясининг ва Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2025 йил 3 январдаги “2025-йилда республика маҳаллаларида хавфсиз муҳитни яратиш ва ҳуқуқбузарликларнинг барвақт олдини олиш тизими самарадорлигини янада ошириш бўйича чора-тадбирлар тўғрисида”ги ПҚ-1-сон Қарори мазмун моҳияти, Коррупция ва одам савдосига қарши курашиш, бундай жиноятлар учун қонунчиликда назарда тутилган жазо чоралари ҳақида батафсил тушунтириш берилди.

Тадбир сўнгида судьялар томонидан йиғилганларга ўзларини қизиқтирган ҳуқуқий соҳага оид саволларига жавоб берилди.

 

Алиқулов Баходир Арсланович,

Жиноят ишлари бўйича Навоий шаҳар судининг раиси

 

Болтаев Суннатжон Музаффарович,

Жиноят ишлари бўйича Навоий шаҳар судининг тергов судьяси

 

Исмаилов Улуғбек Азимжанович,

Жиноят ишлари бўйича Навоий шаҳар судининг тергов судьяси

Жиноят ишлари бўйича Навбаҳор туман суди томонидан сайёр суд ва ҳуқуқий тарғибот тадбири ўтказилди

Жиноят ишлари бўйича Навбаҳор туман судининг раиси А.Сайдуллаев томонидан “Навоийуран” давлат корхонаси Зафаробод кон бошқармаси биносида сайёр суд мажлиси ўтказилди.

Сайёр суд мажлиси якунланганидан сўнг туман суди раиси ва ҳамкор ташкилотлар раҳбарлари иштирокида ушбу кон бошқармада фаолият юритувчи ходимлар ўртасида жиноятчилик ва ҳуқуқбузарликларнинг олдини олиш чора-тадбирлари бўйича тарғибот ишлари амалга оширилди.

 

Сайдуллаев Алишер,

Жиноят ишлари бўйича Навбаҳор туман судининг раиси

Кредиторларнинг гаров билан таъминланган талабларини қаноатлантириш тизими янада такомиллаштирилмоқда

Мамлакатимизда сўнги йилларда мажбуриятлар бажарилиши таъминоти сифатида берилган мол-мулкка нисбатан кредиторлар ҳуқуқларининг устуворлигини таъминлаш, гаровга қўйилган мол-мулкни аукцион орқали сотиш жараёнларини соддалаштириш, шунингдек гаров билан таъминланган мажбуриятларни суддан ташқари тартибда ундириш амалиётини такомиллаштириш борасида бир қатор тизимли ишлар амалга оширилди.

Аммо амалиётда кредит (ипотека) шартномаси бўйича мажбуриятларни қарздор томонидан ўз вақтида ва (ёки) лозим даражада бажарилишини, кредиторнинг гаров билан таъминланган талаблари қондирилишини, суд тартибида ва суддан ташқари тартибда ундирувни гаров нарсасига қаратишни, гаровга олувчининг гаров нарсасига бўлган ҳуқуқлари устуворлигини таъминлаш билан боғлиқ муаммолар сақланиб қолаётган эди.

Шу сабабли, ушбу муаммоли ҳолатларни бартараф қилиш мақсадида жорий йилнинг 22 апрель куни Ўзбекистон Республикасининг Фуқаролик кодекси, Солиқ кодекси, “Гаров тўғрисида”ги, “Ипотека тўғрисида”ги, “Суд ҳужжатлари ва бошқа органлар ҳужжатларини ижро этиш тўғрисида”ги Ўзбекистон Республикаси қонунларига ўзгартириш ва қўшимчалар киритишни назарда тутувчи “Кредиторларнинг гаров билан таъминланган талабларини қаноатлантириш тизими янада такомиллаштирилиши муносабати билан Ўзбекистон Республикасининг айрим қонун ҳужжатларига ўзгартириш ва қўшимчалар киритиш тўғрисида”ги Ўзбекистон Республикаси Қонуни қабул қилинди.

·                   Жумладан, “Гаров тўғрисида”ги Қонуннинг 26-моддаси ҳамда Фуқаролик кодексининг 279-моддасига қуйидаги қўшимча киритилиб, унга кўра гаров билан таъминланган мажбуриятнинг бузилиши қуйидаги шартлар бир вақтнинг ўзида мавжуд бўлган тақдирда, жуда арзимас деб ҳисобланиши белгиланди:

1) агар гаров билан таъминланган, қарздор томонидан қопланмаган мажбуриятнинг суммаси гаров қийматининг ўн беш фоизидан камроқни ташкил қилса;

2) агар гаров билан таъминланган мажбурият бажарилишининг кечикиши кетма-кет уч ойдан ошмаган бўлса.

·                   Бундан ташқари, “Гаров тўғрисида”ги Қонуннинг 28-моддаси ва Фуқаролик кодексининг 281-моддаларига киритилган қўшимча ва ўзгартиришларга мувофиқ қуйидагилар белгиланди:

– агар мол-мулк бир нечта кредитор олдидаги мажбуриятларнинг бажарилишини таъминласа, гаровга қўйилган мол-мулкни реализация қилишдан тушган пул маблағлари мазкур мажбуриятларни қонунда белгиланган навбат бўйича бажаришга йўналтирилади;

– гаровга қўйилган, суддан ташқари тартибда ундирув қаратилган мол-мулк кимошди савдосида сотиш, бевосита сотиш, кредитга, лизингга, ижарага бериш, бўлиб-бўлиб сотиш йўли билан ёки қонунчиликда тақиқланмаган бошқа битимлар орқали реализация қилиниши мумкин;

– гаровга қўйилган мол-мулкнинг кимошди савдосидаги бошланғич сотиш нархи гаровга қўювчи ва гаровга олувчи ўртасидаги келишувга асосан белгиланади. Гаровга қўювчи ва гаровга олувчи ўртасида мол-мулк нархи бўйича келишмовчиликлар мавжуд бўлган тақдирда, мустақил баҳоловчи ташкилот жалб этилади ва гаровнинг дастлабки қиймати бозор қийматидан келиб чиқиб белгиланади. Бунда баҳолаш билан боғлиқ барча харажатлар мустақил баҳоловчи ташкилотни жалб қилган тараф томонидан қопланади.

·                   Бундан ташқари, Фуқаролик кодекси 7461-модда билан тўлдирилиб, унга кўра, кредитни муддатидан олдин суд тартибида ундиришда, агар шартномада бошқача тартиб назарда тутилган бўлмаса, кредитор дастлаб қарзнинг белгиланган муддатда қайтарилмаган қисмини ундириш учун судга мурожаат қилади. Бунда агар қарз олувчи муддати ўтган қарзни тўлиқ тўламаган тақдирда, кредитор кредитнинг қолган барча суммасини муддатидан олдин қайтариш ҳақидаги талаб билан судга мурожаат қилишга ҳақли.

·                   Бундан ташқари, “Суд ҳужжатлари ва бошқа органлар ҳужжатларини ижро этиш тўғрисида”ги Қонунга ҳам бир қатор ўзгартиришлар киритилиб, уларга кўра,

– гаровга қўйилган мол-мулк билан таъминланган мажбуриятларни ижро этишда ундирув ушбу мол-мулкка қаратилган тақдирда, гаровга қўйилган мол-мулк суд томонидан мажбурий тарзда баҳолашдан ўтказилади ҳамда ушбу кимошди савдосидаги бошланғич реализация қилиш нархи суд қарори билан баҳолаш тўғрисидаги ҳисоботда аниқланган миқдорда белгиланади (54-модда);

– қарздорнинг мажбуриятлари бажарилишининг таъминоти сифатида турган мол-мулк ушбу мол-мулк билан таъминланган қарзни ундириш тўғрисидаги ижро ҳужжатлари бўйича реализация қилинмаган тақдирда, давлат ижрочиси ундирувчига мол-мулкни такрорий аукцион савдоларидаги ёки савдо ташкилотлари томонидан қайта реализация қилиш чоғидаги бошланғич сотиш нархидан 25 фоиз камроқ суммада баҳоланган ҳолда ўзида қолдиришни таклиф қилади (56-модда);

– иқтисодий суднинг қарздор юридик шахсни банкрот деб топиш ва тугатиш ишини юритишни очиш тўғрисидаги қарорининг кўчирма нусхаси олинганда давлат ижрочиси ижро иши юритишни тамомлайди, бундан ундирувни гаров билан таъминланган мол-мулкка қаратиш ҳақидаги, мулк ҳуқуқини эътироф этиш тўғрисидаги, маънавий зиённи компенсация қилиш ҳақидаги, мол-мулкни ўзга шахснинг қонунсиз эгалигидан талаб қилиб олиш тўғрисидаги, асоссиз орттирилган бойликни қайтариш ҳақидаги, битимларни ҳақиқий эмас деб топиш ва уларнинг ҳақиқий эмаслиги оқибатларини қўллаш тўғрисидаги ижро иши юритишлар мустасно (62-модда).

·                   Бундан ташқари, “Ипотека тўғрисида”ги Қонунга киритилган ўзгартиришлар ва қўшимчаларга кўра,

– ипотека тўғрисидаги шартномада бошқача тартиб назарда тутилмаган бўлса, даврий тўловлар билан бажариладиган мажбуриятни таъминлаш учун ундирувни гаровга қўйилган мол-мулкка қаратишга, ушбу тўловларни тўлаш муддатлари кетма-кет уч ойдан ортиқ муддатга бузилган тақдирда, йўл қўйилади (36-модда);

– қарз тўланмаган тақдирда, ипотекага олувчининг қарздор томонидан асосий мажбуриятнинг бажарилишига доир талаби суддан ташқари тартибга солиш тугалланганидан кейин, қарздор мажбуриятининг қопланмаган қисмини қарздорнинг бошқа мол-мулки ҳисобидан қоплашга бўлган ҳуқуқ ипотека олувчида сақланиб қолади (37-модда);

– агар ипотека билан таъминланган мажбуриятнинг қарздор томонидан бузилиши жуда арзимас бўлса ва шу туфайли ипотекага олувчи талабларининг миқдори гаровга қўйилган мол-мулкнинг қийматига аниқ мос келмаса, ундирувни ипотека тўғрисидаги шартнома бўйича гаровга қўйилган мол-мулкка қаратиш рад этилиши мумкин, бундан ушбу Қонун 36-моддасининг иккинчи қисмида назарда тутилган ҳол мустасно.

Ипотека билан таъминланган мажбуриятнинг бузилиши қуйидаги шартлар бир вақтнинг ўзида мавжуд бўлган тақдирда, жуда арзимас деб ҳисобланади:

1) агар ипотека билан таъминланган, қарздор томонидан қопланмаган мажбуриятнинг суммаси ипотека қийматининг ўн беш фоизидан камроқни ташкил қилса;

2) агар ипотека билан таъминланган мажбурият бўйича даврий тўловларни тўлаш муддатларининг бузилиши кетма-кет уч ойдан ошмаган бўлса (38-модда).

·                   Бундан ташқари, Солиқ кодексининг 248-моддасига киритилган ўзгартиришларга кўра агар гаров билан таъминланган мажбуриятни бажариш учун кредитор томонидан олинган мол-мулк бўйича ушбу Кодекснинг 266-моддасига мувофиқ солиқ ҳисобга олинмаган бўлса, ушбу мол-мулк реализация қилинганда солиқ солинадиган база солиқ суммасини ўз ичига оладиган, мол-мулкни реализация қилиш нархи ва мазкур мол-мулкнинг мажбуриятни бажариш учун кредит ташкилоти балансига олиш чоғидаги қиймати ўртасидаги ижобий фарқ сифатида аниқланади.

Ушбу Қонунга асосан амалдаги қонунчилик ҳужжатларига яна бир қатор ўзгартириш ва қўшимчалар киритилган бўлиб, бу кредиторларнинг гаровга қўйилган мол-мулкка нисбатан ҳуқуқлари устуворлигини таъминлашга, гаров нарсасини суддан ташқари тартибда реализация қилиш тизимини такомиллаштиришга, мажбуриятларни гаровга қўйилган мол-мулк ҳисобидан ундириш жараёнларини соддалаштиришга ва кредит ташкилотларининг кредит портфелидаги муаммоли активлар улушини камайтиришга хизмат қилиши назарда тутилмоқда.

 

Хамидов Акбар,

Кармана туманлараро иқтисодий судининг раиси

 

Саъдуллаев Хамидулло,

Кармана туманлараро иқтисодий судининг судьяси

Жиноят ишлари бўйича Нурота туман суди томонидан Ғозғон шаҳрида сайёр суд ва ҳуқуқий тарғибот тадбири ўтказилди

Жиноят ишлари бўйича Нурота тумани судининг раиси М.Ҳайитов ҳамда туман судининг тергов судьяси З.Утамуродовлар раислигида, Ғозғон шаҳар прокуратураси ва Ғозғон шаҳар ИИБ ЖХХ Профилактика инспекторлари иштирокида Ғозғон шаҳрининг “Тумар” маҳалла фуқаролар йиғини биносида ўтказилган сайёр суд ҳамда сайёр суд мажлисида Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2025-йил 3-январдаги “2025-йилда республика маҳаллаларида хавфсиз муҳитни яратиш ва ҳуқуқбузарликларнинг барвақт олдини олиш тизими самарадорлигини янада ошириш бўйича чора-тадбирлар тўғрисида”ги ПҚ-1-сонли Қарори мазмун ва моҳияти тарғибот иштирокчилари эътиборига етказилди.

 

Хайитов Мирзохид,

Жиноят ишлари бўйича Нурота туман судининг раиси

 

Утамуродов Зарифжон,

Жиноят ишлари бўйича Нурота туман судининг тергов судьяси 

КРЕДИТОРЛАРНИНГ ГАРОВ БИЛАН ТАЪМИНЛАНГАН ТАЛАБЛАРИНИ ҚАНОАТЛАНТИРИШ ТИЗИМИ ЯНАДА ТАКОМИЛЛАШТИРИЛДИ

Кейинги йилларда мажбуриятлар бажарилишининг таъминоти сифатида берилган мол-мулкка нисбатан кредиторлар ҳуқуқларининг устуворлигини таъминлаш, гаровга қўйилган мол-мулкни аукцион орқали сотиш жараёнларини соддалаштириш, шунингдек гаров билан таъминланган мажбуриятларни суддан ташқари тартибда ундириш амалиётини такомиллаштириш борасида тизимли ишлар амалга оширилмоқда.

Амалиётда кредит (ипотека) шартномаси бўйича мажбуриятларни қарздор томонидан ўз вақтида ва (ёки) лозим даражада бажарилишини, кредиторнинг гаров билан таъминланган талаблари қондирилишини, суд тартибида ва суддан ташқари тартибда ундирувни гаров нарсасига қаратишни, гаровга олувчининг гаров нарсасига бўлган ҳуқуқлари устуворлигини таъминлаш билан боғлиқ муаммолар мавжуд бўлганлиги сабабли 2025 йил 22 апрелда “Кредиторларнинг гаров билан таъминланган талабларини қаноатлантириш тизими янада такомиллаштирилиши муносабати билан Ўзбекистон Республикасининг айрим қонун ҳужжатларига ўзгартириш ва қўшимчалар киритиш тўғрисида” ЎРҚ-1060-сонли Ўзбекистон Республикаси қонуни қабул қилинди.

Бундан буён Қонун билан гаров билан таъминланган мажбуриятнинг бузилиши бир вақтнинг ўзида агар гаров билан таъминланган, қарздор томонидан қопланмаган мажбуриятнинг суммаси гаров қийматининг ўн беш фоизидан камроқни ташкил қилса, агар гаров билан таъминланган мажбурият бажарилишининг кечикиши кетма-кет уч ойдан ошмаган бўлса жуда арзимас деб ҳисобланиши белгиланди.

Агар мол-мулк бир нечта кредитор олдидаги мажбуриятларнинг бажарилишини таъминласа, гаровга қўйилган мол-мулкни реализация қилишдан тушган пул маблағлари мазкур мажбуриятларни қонунда белгиланган навбат бўйича бажаришга йўналтирилади.

Гаровга қўйилган, суддан ташқари тартибда ундирув қаратилган мол-мулк кимошди савдосида сотиш, бевосита сотиш, кредитга, лизингга, ижарага бериш, бўлиб-бўлиб сотиш йўли билан ёки қонунчиликда тақиқланмаган бошқа битимлар орқали реализация қилиниши мумкин.

Ушбу Қонун кредиторларнинг гаровга қўйилган мол-мулкка нисбатан ҳуқуқлари устуворлигини таъминлашга, гаров нарсасини суддан ташқари тартибда реализация қилиш тизимини такомиллаштиришга, мажбуриятларни гаровга қўйилган мол-мулк ҳисобидан ундириш жараёнларини соддалаштиришга ва кредит ташкилотларининг кредит портфелидаги муаммоли активлар улушини камайтиришга хизмат қилади.

 

Жакеев Сабит,

Навоий вилоят судининг судьяси

ИҚТИСОДИЙ СУДЛАРДА ЯРАШТИРИШ ТАРТИБ-ТАОМИЛЛАРИ

Яраштириш тартиб-таомиллари тарафларда иқтисодий муносабатларни эркинлаштиришда самарали восита ҳисобланиб, тарафларнинг суд жараёнида ва унинг барча босқичида ярашиш имкониятини беради.

Лекин, судда иштирок этувчи шахслар мазкур тартиб-тамоиллардан тўлиқ фойдаланмай келмоқда. Бунинг асосий сабаби келишув битими тузишнинг афзалликларини тўлиқ билмаслик.

Шундан бир мисол қилиб, Кармана туманлараро иқтисодий суди томонидан даъвогар «Б » хусусий корхонаси (номлари ўзгартирилган) билан жавобгар «А» масъулияти чекланган жамияти (номлари ўзгартирилган) ўртасида 2024 йил 11 июнь куни 1-сонли шартнома тузилган. Шартнома шартларига кўра, даъвогар жавобгар биносига ёнғин сигнализация ва видеокузатув мосламаларини ўрнатиб бериш, жавобгар эса унинг ҳақини тўлаш мажбуриятини олган.

Жавобгар томонидан 25.000.000 сўм қопланмаганлиги сабабли даъвогар судга мурожаат қилиб, жавобгардан асосий қарз ва 15.000.000 сўм пеня ундиришни сўраган.

Суд муҳокамаси жараёнида тарафлар келишувга эришиб, ўзаро тузилган келишув битимини судга тақдим этган.

Лекин, мазкур келишув битими Ўзбекистон Республикаси Иқтисодий процессуал кодексида белгиланган талаблар бўйича тузилмаганлиги учун уни тасдиқлаш рад этилган. Мазкур мисолга ўхшаш ҳолатлар талайгина.

Ўзбекистон Республикаси Иқтисодий процессуал кодексида яраштириш тартиб-таомиллари алоҳида боб сифатида киритилган.

Суд тарафларнинг келишуви учун чораларни кўриб, уларга иқтисодий суд ишларини юритишнинг барча босқичларида низони ҳал этишга кўмаклашади.

Тарафлар низони келишув битимини ёки медиатив келишувни тузиб ҳал этиши мумкин.

Келишув битими ёки медиатив келишув даъво тартибидаги ҳар қандай иш бўйича тузилиши мумкин. Иқтисодий суд ишларини юритишнинг ҳар қандай босқичида ва суд ҳужжатини ижро этиш жараёнида келишув битими тузилиши, медиатив келишув эса биринчи инстанция судида суд алоҳида хонага (маслаҳатхонага) суд ҳужжатини қабул қилиш учун чиққунига қадар тарафлар томонидан тузилиши мумкин ва суд томонидан тасдиқланганидан кейин тузилган ҳисобланади.

Шунингдек, келишув битими ёзма шаклда тузилади ва келишув битимини тузган шахслар ёки уларнинг вакиллари томонидан имзоланади ва унда тарафлар томонидан келишилган мажбуриятларни бажариш шартлари ва муддатлари ҳақидаги қоидалар кўрсатилиши керак.

Тарафлар томонидан келишув битими шартлари бўйича қабул қилинган мажбуриятларнинг бажарилиши тарафларни бир-бирига ёки бошқа воқеаларга (ҳаракатларга) боғлиқ қилиб қўйиши мумкин эмас.

Бундан ташқари, келишув битимида жавобгар томонидан мажбуриятларни кечиктириб ёки бўлиб-бўлиб ижро этиш тўғрисидаги, талаб қилиш ҳуқуқидан бошқа шахс фойдасига воз кечиш ҳақидаги, қарздан тўлиқ ёки қисман воз кечиш ёхуд қарзни тан олиш тўғрисидаги, суд харажатларини тақсимлаш ҳақидаги шартлар ва қонунга зид бўлмаган бошқа шартлар кўрсатилиши мумкин.

Агар келишув битимида суд харажатларини тақсимлаш ҳақидаги шарт мавжуд бўлмаса, суд бу масалани келишув битимини тасдиқлаш чоғида, ушбу кодексда белгиланган умумий тартибда ҳал этади.

Келишув битими уни тузган шахслар сонидан битта ортиқ нусхада тузилади ва имзоланади. Ушбу нусхалардан бири иш материалларига қўшиб қўйилади. Уни тасдиқлаш тўғрисидаги масала қайси суднинг иш юритувида бўлса, ўша суд томонидан суд мажлисида кўрилади. ишда иштирок этувчи шахслар суд мажлисининг вақти ва жойи ҳақида ушбу кодекснинг 127-моддасида назарда тутилган тартибда хабардор қилинади.

Суд келишув битимини тасдиқлаш тўғрисида ажрим чиқаради, унда иш юритиш тугатилганлиги кўрсатилади. Келишув битими суд ҳужжатини ижро этиш босқичида тузилган тақдирда, битим ишни кўрган биринчи инстанция судига тасдиқлаш учун тақдим этилади.

Ижро босқичида тузилган келишув битимини тасдиқлаш масаласи келишув битими судга тақдим этилган кундан эътиборан ўн беш кунлик муддатда, ушбу модданинг биринчи ва иккинчи қисмларида назарда тутилган қоидалар бўйича кўрилади.

Келишув битимини тасдиқлаш ҳақидаги ажримнинг хулоса қисмида келишув битимининг шартлари, келишув битимини тасдиқлаш тўғрисидаги хулоса, суд харажатларини тақсимлаш, иш юритишни тугатиш ҳақидаги маълумот кўрсатилиши керак.

Келишув битимини тузган шахслар уни ушбу битимда назарда тутилган тартибда ва муддатларда ихтиёрий равишда бажаради.

Суд томонидан тасдиқланган, келишув битимида назарда тутилган муддатларда ихтиёрий ижро этилмаган келишув битими уни тузган шахснинг илтимосномаси бўйича суд томонидан бериладиган ижро варақаси асосида, суд харажатларини ундиришга тааллуқли қисми эса суднинг ташаббуси билан мажбурий ижро этилиши лозим.

Суд келишув битимини тасдиқлашни унинг шартлари қонун ҳужжатларига зид бўлса, унинг шартлари учинчи шахсларнинг ҳуқуқлари ва қонуний манфаатларига дахлдор бўлса ва у шарт асосида тузилган бўлса рад этилади. Келишув битимини тасдиқлашни рад этилса ушбу ҳақида ажрим чиқарилади.

 

Жакеев Сабит,

Навоий вилоят судининг судьяси

ЖИСМОНИЙ ШАХСЛАРНИ ТЎЛОВ ҚОБИЛИЯТСИЗЛИГИНИ ТАРТИБГА СОЛИШ

Мамлакатимизда мустақилликнинг дастлабки йиллардан бошлаб иқтисодиёт соҳасида амалга оширилаётган ислоҳотлар тобора чуқурлашиб, бугунги кунда ишбилармонлик ва инвестиция муҳитини тубдан яхшилаш, кичик бизнес ва хусусий тадбиркорликни ҳар томонлома қўллаб-қувватлаш ва рағбатлантиришга алоҳида эътибор қаратилмоқда. Натижада аҳоли иш билан таъминланиб, халқ фаровонлиги юксалиб бормоқда.

Аммо, барча ҳолларда ҳам тадбиркорлик билан шуғулланиш кўзланган натижаларни бермайди. Чунки, шахс бундай фаолият билан шуғулланар экан, албатта у ҳар бир қиладиган ҳаракатни олдиндан пухта уйлаб кўриши, тадбиркорлик билан боғлиқ қонун ҳужжатларини чуқур ўрганиши, солиқ қонунчилигига риоя қилиши ҳамда шартномавий муносабатларда иштирок этишда ўз мажбуриятларини бажариши лозим. Акс ҳолда, у кўзланган фойдани ололмасдан қолиши, мулкий ва молиявий зарар кўриши, ҳатто банкротлик ҳолатига тушиб қолиши ҳам мумкин.

“Тўловга қобилиятсизлик тўғрисида”ги Ўзбекистон Республикасининг Қонуни (бундан кейин матнда Қонун деб юритилади) юридик ва жисмоний шахслар ва якка тартибдаги тадбиркорларнинг банкротлик соҳасидаги муносабатларини тартибга солади ва бу тоифадаги ишлар иқтисодий судларига тааллуқлидир.

Қарздор жисмоний шахснинг пул мажбуриятлари бўйича кредиторлар талабларини қаноатлантиришга ва (ёки) солиқлар ҳамда йиғимлар бўйича ўз мажбуриятини тўлиқ ҳажмда бажаришга қодир эмаслиги, агар тегишли мажбуриятлар ва (ёки) тўлов мажбуриятлари юзага келган кундан эътиборан уч ой ичида қарздор жисмоний шахс томонидан бажарилмаган ҳамда қарздор жисмоний шахсга нисбатан талаблар базавий ҳисоблаш миқдорининг камида икки юз баробарини ташкил этса, қарздор жисмоний шахснинг тўловга қобилиятсизлиги аломатлари ҳисобланади.

Қарздор жисмоний шахс, крeдитoр, шунингдек давлат солиқ хизмати ва бошқа ваколатли органлар жисмоний шахсни тўловга қобилиятсиз деб топиш тўғрисидаги aризa билан судгa мурожаат қилиши мумкин.

Ушбу Қонун 9-моддаси биринчи қисмининг иккинчи хатбошисида назарда тутилган ҳолларда, агар жисмоний шахс барча мажбуриятларининг умумий суммаси базавий ҳисоблаш миқдорининг камида икки юз бараварини ташкил этса, бундай ҳолат юзага келган кундан эътиборан ўттиз кундан кечиктирмай жисмоний шахс ўзига нисбатан тўловга қобилиятсизлик тўғрисида иш қўзғатиш ҳақидаги ариза билан судга мурожаат қилиши керак.

Суднинг жисмоний шахсни тўловга қобилиятсиз деб топиш тўғрисидаги aризaни қаноатлантириш ва унинг қарзини таркибий жиҳатдан ўзгартириш тартиб-таомилини жорий этиш ҳақидаги ажрими, агар бундай ариза ушбу Қонуннинг 196-моддасида назарда тутилган асосларга кўра берилган бўлса, агар жисмоний шахснинг тўлoвгa қобилиятсизлиги аломатлари исботланган ҳамда ушбу Қонуннинг 200-моддасида назарда тутилган ҳoлатлaрдaн лоақал биттаси сoдир бўлса, чиқарилади. Молиявий бошқарувчи қарздор жисмоний шахс ёки кредиторлар ёхуд ваколатли давлат органи ёки суд бошқарувчиларининг жамоат бирлашмаси таклиф этган номзодлар орасидан суд томонидан тайинланади.

Шунингдек, Қонун билан жисмоний шахснинг гaрoв билaн тaъминлaнгaн талаблари, крeдитoрлaр йиғилишининг жисмоний шахснинг тўловга қобилиятсизлиги тўғрисидаги ишга доир мутлақ ваколатлари, жисмоний шахснинг қaрзини таркибий жиҳатдан ўзгартириш тартиб-таомилини жoрий этиш oқибaтлaри, қарздор жисмоний шахснинг ваколатларини чеклаш, жисмоний шахсни банкрот дeб тoпиш ва унинг мол-мулкини сотиш ва ўзига хос хусусиятлар, крeдитoрлaр билaн ҳисoб-китoблaрни тамомлaш вa жисмоний шахсни мaжбуриятлардaн oзoд этиш ҳақида батафсил тушунтириш берилган.

Хулоса қилиб айтганда, мазкур қонун жисмоний шахслар томонидан қийинчилик кўриб, банкрот ҳолатга тушиб қолганда уларга яратилган имкониятлар, имтиёзлар ва преференциялардан кенг қўламда фойдаланган ҳолда ўз мажбуриятларини бажаришлари ва амалдаги қонун ҳужжатларига риоя қилган ҳолда тўловга қобилиятсизлик ҳолатидан чиқиб кетишга имконият яратади.

 

 

Жакеев Сабит,

Навоий вилоят судининг судьяси

Хусусий мулк даҳлсизлигининг қонуний кафолати таъминланди

2025 йил 15 май куни фуқаролик ишлари бўйича Хатирчи туман судининг биносида очиқ суд мажлиси бўлиб, унда даъвогар Б.Книнг жавобгар Б.Бга нисбатан ўзбошимчалик билан қурилган биноларни бузиш ва ер майдонидан чиқариш ҳақидаги даъвоси бўйича қўзғатилган фуқаролик иши мазмунан кўриб чиқилди.

Иш ҳужжатларида мавжуд маълумотлардан аниқланишича, Ўзбекистон Республикаси Бош прокуратураси хузуридаги Мажбурий ижро бюроси Хатирчи туман бўлими давлат ижрочисининг 2024 йил 16 январдаги қарорига асосан гаровга қўйилган Б.Бга тегишли бўлган, умумий ер майдони 1287.0 кв.м, умумий майдони 15.0 кв.м, фойдали майдони 8.36 кв.м, хоналар сони 2 тадан иборат, кадастр рақами 21:07:01:01:01:4109 бўлган, (26.000.000 сўмга баҳоланган) “Омборхона” биноси сотувга чиқарилган.

2024 йил 9 сентябрь куни ўтказилган электрон-онлайн савдолари натижалари бўйича расмийлаштирилган ОА-1211634-сонли баённомага кўра аукцион ғолиби Б.К кадастр рақами 21:07:01:01:01:4109 бўлган мазкур мулкни 95.160.000 сўмга сотиб олган.

Мажбурий ижро бюроси Хатирчи туман бўлими давлат ижрочисининг 2024 йил 11 ноябрь кунидаги қарорига асосан электрон-онлайн савдоси орқали сотилган кўчмас мулк, Хатирчи туман, “Мустақиллик” МФЙда жойлашган “Омборхона” биноси даъвогар Б.Кга топширилган.

Хатирчи туман, “Мустақиллик” МФЙда жойлашган умумий ер майдони 1287.0 кв.м, умумий майдони 15.0 кв.м, фойдали майдони 8.36 кв.м, хоналар сони 2 тадан иборат “Омборхона” биноси ва унга тегишли 1287,0 кв.м ер майдони даъвогар Б.Книнг номига Давлат кадастр палатаси Хатирчи туман филиали томонидан 18.11.2024 йилда рўйхатдан ўтказилган ва унга мулк ҳуқуқи берилган.

Ўзбекистон Республикаси Конституциясининг 66-моддасига кўра мулкдор ўзига тегишли бўлган мол-мулкка ўз хоҳишича эгалик қилади, ундан фойдаланади ва уни тасарруф этади. Мол-мулкдан фойдаланиш атроф-муҳитга зарар етказмаслиги, бошқа шахсларнинг, жамият ва давлатнинг ҳуқуқларини ҳамда қонуний манфаатларини бузмаслиги керак.

Ўзбекистон Респрубликаси Фуқаролик кодексининг 164-моддасига кўра мулк ҳуқуқи шахснинг ўзига қарашли мол-мулкка ўз хоҳиши билан ва ўз манфаатларини кўзлаб эгалик қилиш, ундан фойдаланиш ва уни тасарруф этиш, шунингдек ўзининг мулк ҳуқуқини, ким томонидан бўлмасин, ҳар қандай бузишни бартараф этишни талаб қилиш ҳуқуқидан иборатдир. Мулк ҳуқуқи муддатсиздир.

Суд юқорида қайд этилган қонун талаблари ва ишда аниқланган ҳолатларни эътиборга олиб, жавобгар даъвогарнинг ўз мулкига эгалик қилиш ва фойдаланишга доир ҳуқуқларини бузиб келгани, ер майдонини бўшатиб бермагани сабабли, даъвонинг жавобгарни ер майдонидан чиқариш ҳақидаги талабини қаноатлантиришни, жавобгар Б.Бни даъвогар Б.Кга тегишли бўлган “Мустақиллик” МФЙда жойлашган умумий ер майдони 0,1287 га (1287.0 кв.м ) ер майдонидан чиқаришни, Хатирчи туман “Мустақиллик” МФЙда жойлашган умумий ер майдони 0,1287 га (1287.0 кв.м) ер майдонида қурилган ноқонуний қурилишларни жавобгар Б.Бнинг ҳисобидан  бузиб бартараф этиш ҳақидаги хулосага келди.

Бир сўз билан айтганда хусусий мулк даҳлсизлигининг қонуний кафолати таъминланди.

 

Бабақулов Баходир,

Фуқаролик ишлари бўйича Хатирчи туман судининг раиси

Оталик факти белгиланди

2025 йил 16 май куни фуқаролик ишлари бўйича Хатирчи туман судида аризачи А.Снинг Хатирчи туман ФҲДЁ бўлимига нисбатан оталик фактини белгилаш ҳақидаги аризаси бўйича фуқаролик иши мазмунан кўриб чиқилди.

Иш ҳужжатларида мавжуд маълумотлардан аниқланишича, аризачи А.С 30.11.2022 йилда Хатирчи тумани “Маданият” МФЙда яшаган, ҳозирги кунда мархум бўлган Ж.Қга турмушга чиқиб, у билан қонуний никоҳдан ўтмасдан шаръий никоҳда яшагани, у билан 2024 йил 08 августь кунига қадар бирга яшаб келиб, турмуш ўртоғи 2024 йил 08 августь куни автоавария натижасида вафот этгани, шу вақтда ҳомиладор бўлгани, 2023 йил 03 сентябрь куни А.А исмли фарзанди туғилган, турмуш ўртоғи билан қонуний никоҳ қайд этилмагани сабабли фарзандига оталиги белгиланмаган, шунинг учун фарзандига боқувчисини йўқотганлик учун нафақа ололмаган, фарзандини моддий таъминотида қийналиб қолгани учун мархум турмуш ўртоғининг фарзандига оталигини белгилатиб боқувчисини йўқотганлик учун нафақа олиш мақсадида судга мурожаат қилган, шунга кзра 2023 йил 03 сентябрда туғилган фарзанди А.Анинг отаси Ж.Қ эканлиги фактини белгилаб беришни сўраган.

Ўзбекистон Республикаси Фуқаролик процессуал кодексининг 295-моддасига кўра, фуқаролар ёки ташкилотларнинг шахсий, мулкий ҳуқуқлари юзага келишига, ўзгаришига ёки тугашига сабаб бўладиган фактларни суд аниқлайди. Оталикни тан олиш (белгилаш) фактини аниқлаш тўғрисидаги ишларни суд кўради. Аризачи юридик аҳамиятга эга бўлган фактларни тасдиқлайдиган тегишли ҳужжатларни бошқача тартибда олиши мумкин бўлмаган ёки йўқотилган ҳужжатларни тиклашнинг имкони бўлмаган тақдирдагина суд бу фактларни аниқлайди.

Мазкур Кодекснинг 296-моддасига асосан юридик аҳамиятга эга бўлган фактларни белгилаш тўғрисидаги ишлар бўйича аризалар аризачи яшаб турган жойдаги судга берилади. Аризада муайян фактни аниқлаш аризачига қандай мақсадлар учун зарур эканлиги кўрсатилиши, шунингдек, аризачининг тегишли ҳужжатларни олиш имкониятига эга эмаслигини ёхуд йўқолган ҳужжатларни тиклаб бўлмаслигини тасдиқловчи далиллар келтирилиши керак.

Ўзбекистон Республикаси Оила кодекси 62-моддасига кўра, боланинг онаси билан никоҳда бўлмаган, лекин ўзини боланинг отаси деб тан олган шахс вафот этган тақдирда унинг оталик факти суд томонидан белгиланиши мумкин. Оталикни белгилаш тўғрисидаги суднинг ҳал қилув қарори қонуний кучга киргандан кейин суд шу қарор нусхасини бола туғилганлиги рўйхатга олинган жойдаги фуқаролик ҳолати далолатномаларини қайд этиш органига юборади.

Ўзбекистон Республикаси Олий суди Пленумининг 2011 йил 25 ноябрда қабул қилинган “Судлар томонидан оталикни белгилашга оид ишларни кўришда қонунчиликнинг қўлланилиши тўғрисида”ги 8-сонли қарорининг 18-бандига асосан боланинг онаси билан никоҳда бўлмаган шахс вафот этган ҳолда, суд оталик фактини, яъни боланинг ўша шахсдан келиб чиққанлиги фактини белгилашга ҳақли. 1968 йил 1 октябрдан кейин туғилган болаларга нисбатан оталик факти Оила кодексининг 62-моддаси учинчи қисмида кўрсатилган шартлардан ҳеч бўлмаганда биттасини ишончли тасдиқловчи далиллар мавжуд бўлгандагина белгиланиши мумкин.

Иш ҳужжатлари ва ишда аниқланган ҳолатларга кўра, Хатирчи туман “Маданият” МФЙ вакиллари томонидан 25.07.2025 йилда имзоланган далолатномадан кўришича, фуқаро А.С турмуш ўртоғи Ж.Қ билан шаръий никоҳ бўйича эр хотин бўлиб яшагани, Ж.Қ 2024 йил 08 августда вафот этгани, 2023 йил 03 сентябрь куни уларнинг фарзанди А.А туғилгани, улар доимий бирга яшагани ва уларнинг ўрталарида бир нафар 2023 йил 03 сентябрда туғилган А.А исмли фарзанди борлиги кўрсатилган.

Иш ҳужжатларда мавжуд Пахтачи туман ФҲДЁ бўлими томонидан 2024 йил 08 августда 4-1405-23-00459-сон ўлим ҳақидаги далолатнома ёзувидан аниқланишича, фуқаро Ж.Қ 2024 йил 08 августда автоавария натижасида вафот этганлиги кўрсатилган.

Иш ҳужжатлар ва судда аниқланган ҳолатларга кўра аризачи А.С ва Ж.Қлар бирга яшаган даврида улардан бир нафар 2023 йил 03 сентябрда А.А исмли фарзанди туғилган.

Тарафлар ўртасида никоҳ қайд этилмаганлиги сабабли фарзандининг фамилиясига она фамилияси қайд этилган.

Мазкур ҳолатлар ишга тақдим қилинган ҳужжатлар ва аризачининг кўрсатмалари билан тўлиқ ўз тасдиғини топди.

Суд аризада келтирилган талабни муҳокама қилиб, мазкур ҳолатда аризачи А.С ва унинг марҳум турмуш ўртоғи Ж.Қ 2022-2023 йилларда фактик никоҳ муносабатлари бўлиб бирга турмуш кечирганлиги, уларнинг биргаликдаги турмушларидан бир нафар фарзанди туғилганлиги ҳамда Ж.Қ томонидан ушбу боланинг оталиги тан олиниб, улар билан бирга яшаб таъминлаб турганлигини, бу ишга тақдим қилинган хужжатлар билан тўлиқ ўз тасдиғини топганлигини, бироқ Ж.Қ вафот этиб кетганлиги сабабли туғилган фарзандининг оталиги белгиланмай қолганлигини, ушбу ҳолат юзасидан бирон-бир низо йўқлигини, бундай ҳолатда аризачининг аризаси асосли ҳисобланишини, аризачи мазкур ҳолатда ушбу фактни бошқа йўл билан тасдиқлаш имкониятига эга эмаслигини инобатга олиб, аризани қаноатлантиришни, 2024 йил 08 августда вафот этган, ўзбек миллатига мансуб фуқаро Ж.Қнинг 2023 йил 03 сентябрда туғилган А.А исмли фарзандининг отаси эканлиги факти белгилашни, Хатирчи туман ФҲДЁ бўлимида 05.09.2023 йилда 1-2108-23-03353-сон билан А.А исмли боланинг туғилганлиги қайд этилганлиги ҳақидаги далолатнома ёзувининг ота устунига отаси “Ж.Қ, 10.01.1995 йилда туғилган” деб ўзгартириш киритишни лозим топди.

Бир сўз билан айтганда вояга етмаган А.Анинг қонуний ҳуқуқлари суд орқали тикланди.

 

Бабақулов Баходир,

Фуқаролик ишлари бўйича Хатирчи туман судининг раиси

Skip to content