Қидирув:

Жиноят ишлари бўйича Навоий шаҳар суди томонидан сайёр суд ҳамда ҳуқуқий тарғибот тадбири ўтказилди

Навоий вилоят ИИБ ЖХХ пробация органи биносида жиноят ишлари бўйича Навоий шаҳар суди томонидан сайёр суд мажлиси ҳамда ҳуқуқий тарғибот тадбири ўтказилди.

Шунингдек, йиғилиш иштирокчиларига Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2025 йил 21 августдаги “Судлар фаолиятига сунъий интеллект технологияларини жорий этиш орқали одил судловга эришиш даражасини ошириш ҳамда суд тизимининг моддий-техник таъминотини яхшилашга доир қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида”ги Фармони, гендер тенглик, одам савдоси ҳамда ЎРҚ-1084-Қонун юзасидан тушунтиришлар берилиб, ушбу Фармон келгусида Суд ҳокимиятининг чинакам мустақиллигини таъминлаш, ҳуқуқий демократик давлат ва кучли фуқаролик жамиятини қуришдаги муҳим омиллардан бири бўлиб хизмат қилишини таъкидлаб ўтди.

Тадбир сўнгида судьялар томонидан йиғилганларга ўзларини қизиқтирган ҳуқуқий соҳага оид саволларига жавоб берилди.

 

Баходир Алиқулов,

Жиноят ишлари бўйича Навоий шаҳар судининг раиси

 

Дилобар Пардаева,

Жиноят ишлари бўйича Навоий шаҳар судининг судьяси

Навбаҳор туманида сайёр суд ҳамда ҳуқуқий тарғибот тадбири ўтказилди

Навбаҳор туманидаги «Бешработ» маҳалла фуқаролар йиғини биносида жиноят ишлари бўйича Навбаҳор туман суди раиси томонидан, жиноят ҳамда ҳуқуқбузарликларнинг олдини олиш мақсадида сайёр суд мажлиси ҳамда ҳуқуқий тарғибот тадбири ўтказилди.

Бундай сайёр суд мажлисларини ўтказишдан кўзланган асосий мақсад, жиноят кўчасига кириб қолган ёки жиноят содир этишга мойиллиги бўлган шахсларга жиноят учун жазо муқаррарлигини эслатиш ва шу орқали келиб чиқиши мумкин бўлган салбий оқибатларни олдини олишдан иборатдир.

Шунингдек, судьялар томонидан йиғилиш иштирокчиларига Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2025 йил 21 августдаги “Судлар фаолиятига сунъий интеллект технологияларини жорий этиш орқали одил судловга эришиш даражасини ошириш ҳамда суд тизимининг моддий-техник таъминотини яхшилашга доир қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида”ги Фармони, гендер тенглик, одам савдоси ҳамда ЎРҚ-1084-Қонун юзасидан тушунтиришлар берилиб, ушбу Фармон келгусида Суд ҳокимиятининг чинакам мустақиллигини таъминлаш, ҳуқуқий демократик давлат ва кучли фуқаролик жамиятини қуришдаги муҳим омиллардан бири бўлиб хизмат қилишини таъкидлаб ўтди.

Тадбир сўнгида судьялар томонидан йиғилганларга ўзларини қизиқтирган ҳуқуқий соҳага оид саволларига жавоб берилди.

 

Алишер Сайдуллаев,

Жиноят ишлари бўйича Навбаҳор туман судининг раиси

МЕДИАЦИЯ ИНСТИТУТИ ТАКОМИЛЛАШТИРИЛДИ

Бугунги кунда жамиятда юзага келаётган низоларни тез, самарали ва тинч йўл билан ҳал этиш муҳим масалалардан биридир. Шу мақсадда жаҳон амалиётида кенг қўлланилаётган институтлардан бири бу медиатция тизимидир. Медиатив келишув эса ушбу жараённинг асосий натижаси ҳисобланади.

Хусусан, жаҳоннинг ривожланган мамлакатларида жисмоний ва юридик шахсларнинг ҳуқуқлари ва қонуний манфаатларини таъминлаш, уларнинг муаммоларини ҳал этиш мақсадида низоларни судгача ҳал қилишнинг юқори самарали, муқобил замонавий йўналишларини кенг жорий этишга эътибор қаратилмоқда.

Иқтисодиётга хорижий инвесторларни жалб этишда юзага келадиган низоларни судгача ҳал қилишни ёки суд муҳокамасининг ҳар қандай босқичида низолашаётган тарафлар учун ўзаро келишувга ва мақбул ечимни топишга эришишни таъминловчи механизмларни ишлаб чиқишга эътибор қаратилмоқда.

Айтиш жоизки, Ўзбекистон Республикасида медиатсия институти 2018-йил 3-июлда қабул қилинган “Медиатция тўғрисида”ги Қонун билан тартибга солинади.  Мазкур қонунга кўра, медиатив келишув, тарафларнинг ихтиёрий розилиги асосида тузилади, адолат, тенглик ва тарафларнинг манфаатларини ҳисобга олиш тамойилларига асосланади, қонунга зид бўлмаган шартларни ўз ичига олади. Агар медиатив келишув қонун талабларига зид бўлмаса, у суд томонидан тасдиқланиб, мажбурий ижро кучига эга бўлади.

Маълумки, медиатив келишув ёзма шаклда тузилади ва тарафлар ҳамда медиатор томонидан имзоланади. Зарурат туғилганда, суд бундай келишувни тасдиқлаши мумкин, бу эса унга ижро ҳужжати кучини беради.        Жорий йилнинг 20 октябрь куни қабул қилинган Ўзбекистон Республикасининг “Айрим қонун ҳужжатларига низоларни муқобил ҳал этишда медиация институтини такомиллаштиришга қаратилган ўзгартириш ва қўшимчалар киритиш тўғрисида”ги Қонунига кўра, медиация тартиб-таомилларини қўллаш учун рағбатлантирувчи нормалар, медиаторларга оид талабларни ва медиатив келишувларни бажариш қоидалари низоларни муқобил ҳал этиш механизмларидан бири сифатида белгиланмоқда.

Эндиликда, мазкур Қонун билан бир қатор ўзгартиришлар киритилди.          Жумладан, Ўзбекистон Республикасининг Иқтисодий процессуал кодекси (кейинги ўринларда ИПК деб юритилади) 25-моддасининг биринчи қисми қуйидаги мазмундаги 42-банд билан тўлдирилилди, «42) медиатив келишувни мажбурий ижро этиш учун ижро варақаси бериш тўғрисидаги ишлар» иқтисодий ишларнинг судга тааллуқлилиги белгиланди.

 Бундан ташқари, ИПКнинг 37-моддаси қуйидаги мазмундаги олтинчи қисм билан тўлдирилиб, унга кўра,  медиатив келишувни мажбурий ижро этиш учун ижро варақаси бериш тўғрисидаги ариза медиатив келишувни ихтиёрий равишда бажармаган тараф давлат рўйхатидан ўтган жойдаги ёки, агар у давлат рўйхатидан ўтган жой номаълум бўлса, унинг мол-мулки турган жойдаги иқтисодий судга берилиши, 110-модда қуйидаги мазмундаги 32-банд билан, «32) суднинг айни бир шахслар ўртасидаги, айни бир предмет тўғрисидаги ва айни бир асослар бўйича низо юзасидан тузилган медиатив келишувни мажбурий ижро этиш учун ижро варақаси бериш тўғрисидаги ажрими мавжуд бўлса» иш юритишни тугатилиши, 154-модда даъво аризасини иш юритишга қабул қилишни рад этиш биринчи қисми 52-банд тўлдирилиб, унга кўра, «52) суднинг айни бир шахслар ўртасидаги, айни бир предмет тўғрисидаги ва айни бир асослар бўйича низо юзасидан тузилган медиатив келишувни мажбурий ижро этиш учун ижро варақаси бериш тўғрисидаги ажрими мавжуд бўлса» судья даъво аризасини иш юритишга қабул қилишни рад этиши белгиланди.

Бундан  ташқари, ИПК 292 “Медиатив келишувни мажбурий ижро этиш учун ижро варақаси бериш тўғрисидаги ишларни юритиш ҳақида”ги алоҳида боб билан тўлдирилди.

Бир сўз билан айтганда, ушбу Қонун фуқаролар, тадбиркорлик субъектлари ўртасидаги низоларни самарали ва тезкор равишда ҳал этишга, медиация тартиб-таомилларининг ҳамма жойда қўлланилишини рағбатлантириш орқали судлардаги юкламани мақбуллаштиришга хизмат қилади.

Зеро, медиатив келишув нафақат низоларни ҳал этади, балки тарафлар ўртасидаги ишончни қайта тиклайди ва у тадбиркорлик муҳитида ўзаро ишончни мустаҳкамлайди.

 

 

Турғунбой Қаҳҳоров,

 Навоий вилоят суди судьяси

Жорий йилнинг 25-октябр куни Навоий вилоят суди ва Ўзбекистон Нотариал палатаси Навоий вилоят ҳудудий бошқармаси ўзаро ҳамкорликда “Фуқароларнинг ҳуқуқлари ва қонуний манфаатларини самарали ҳимоя қилишни таъминлашда суд ва нотариатнинг ҳамкорлиги” мавзусида давра суҳбати ташкил этилди

Мазкур давра суҳбатида Навоий вилоят суди, Навоий вилоят маъмурий суди судялари, Ўзбекистон нотариал палатаси Навоий вилоят ҳудудий бошқармаси ходимлари иштирок этишди.

Кун тартибига киритилган асосий мавзу Ўзбекистон Республикаси Олий суди ва Ўзбекистон Нотариал палатаси ўртасида 2025-йил 4-сентябрда имзоланган ўзаро ҳамкорлик тўғрисидаги Келишувда қайд этилган вазифаларни амалга ошириш эканлиги таъкидланди.

Давра суҳбатида қайд этилганидек, мамлакатимизда амалга оширилаётган суд-ҳуқуқ ислоҳотларининг асосий мақсади – фуқаролар учун муносиб ва сифатли ҳаёт шароитларини яратиш. Бу жараёнда суд ва нотариат тизимларининг ҳамжиҳатликда олиб борадиган фаолиятлари катта аҳамият касб этади.

Олий суд ва Нотариал палатаси ўртасида ҳамкорлик тўғрисида келишув имзоланган бўлиб, унинг мақсади – ўзаро ҳамкорлик алоқаларини мустаҳкамлаш, амалиётдаги муаммоларни таҳлил қилиш ҳамда қонунчиликни такомиллаштириш бўйича таклифлар ишлаб чиқиш орқали фуқароларнинг ҳуқуқлари ва қонуний манфаатларини самарали ҳимоя қилиш эди.

Давра суҳбатида мерос ва битимларга оид нотариал ҳаракатлар бўйича судларда кўрилаётган ишлар муҳокама қилинди. Нотариуслар томонидан берилган саволларга судьялар атрофлича жавоб қайтарди, иштирокчилар эса ўзаро фикр ва тажриба алмашдилар.

 

Анвар Шукуров,

Навоий вилоят судининг судьяси

Зарафшон шаҳрида сайёр суд ҳамда ҳуқуқий тарғибот тадбири ўтказилди

Зарафшон шаҳридаги «Юлдуз» маҳалла фуқаролар йиғинида жиноят ишлари бўйича Зарафшон шаҳар суди томонидан, жиноят ҳамда ҳуқуқбузарликларнинг олдини олиш мақсадида сайёр суд мажлиси ҳамда ҳуқуқий тарғибот тадбири ўтказилди.

Бундай сайёр суд мажлисларини ўтказишдан кўзланган асосий мақсад, жиноят кўчасига кириб қолган ёки жиноят содир этишга мойиллиги бўлган шахсларга жиноят учун жазо муқаррарлигини эслатиш ва шу орқали келиб чиқиши мумкин бўлган салбий оқибатларни олдини олишдан иборатдир.

Шунингдек, судьялар томонидан йиғилиш иштирокчиларига Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2025 йил 21 августдаги “Судлар фаолиятига сунъий интеллект технологияларини жорий этиш орқали одил судловга эришиш даражасини ошириш ҳамда суд тизимининг моддий-техник таъминотини яхшилашга доир қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида”ги Фармони, гендер тенглик, одам савдоси ҳамда ЎРҚ-1084-Қонун юзасидан тушунтиришлар берилиб, ушбу Фармон келгусида Суд ҳокимиятининг чинакам мустақиллигини таъминлаш, ҳуқуқий демократик давлат ва кучли фуқаролик жамиятини қуришдаги муҳим омиллардан бири бўлиб хизмат қилишини таъкидлаб ўтди.

Тадбир сўнгида судьялар томонидан йиғилганларга ўзларини қизиқтирган ҳуқуқий соҳага оид саволларига жавоб берилди.

 

Анвар Исоков,

Жиноят ишлари бўйича Зарафшон шаҳар судининг раиси

Навбаҳор туманлараро иқтисодий суди ҳамда фуқаролик ишлари бўйича Навбаҳор туманлараро суди раислари томонидан давра суҳбати ўтказилди

Ғозғон шаҳар ҳокимлиги биносида Навбаҳор туманлараро иқтисодий суди раиси Б.Джумаев, Навбаҳор туманлараро фуқаролик суди раиси А.Ҳамроевлар томонидан шаҳардаги корхона ва ташкилотлар вакиллари иштирокида давра суҳбати ўтказилди.

Давра суҳбати давомида суд ҳуқуқ соҳасида қонунчиликка киритилган ўзгартиш ва қўшимчалар, уларнинг мазмун моҳияти ва аҳамияти тўғрисида маърузалар қилинди.

Жумладан, Ўзбекистон Республикаси Президентининг “Судлар фаолиятига сунъий интелект технологияларни жорий этиш орқали одил судловга эришиш даражасини ошириш ҳамда суд тизимининг моддий-теҳника таъминотини яхшилашга доир қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида” ПФ-140-сонли Фармонининг мазмун моҳияти юзасидан тушунтиришлар берилди. 

Мазкур Фармон билан судлар фаолиятига сунъий интеллект технологияларини жорий этиш ҳамда рақамлаштириш жараёнларини жадаллаштириш, шунингдек, судларда фуқаролар ва тадбиркорлик субъектлари учун қулай шарт-шароитлар яратиб бериш мақсадида келгусида суд ишларини юритишда қоғоз шаклидан воз кечиш «Рақамли суд» концепцияси асосида ишларнинг юритилишини босқичма-босқич тўлиқ электрон шаклга ўтказиш, фуқаролар ва тадбиркорлик субъектларига кўрсатиладиган интерактив электрон хизматлар турларини ошириб бориш белгиланмоқда.

Фармоннинг 3-бандига кўра, фуқаролар ва тадбиркорлик субъектларига қулайликлар яратиш ҳамда суд ишларини кўришни соддалаштириш мақсадида «Рақамли суд» концепциясини амалга ошириш белгиланмоқда. «Рақамли суд» концепциясини амалга ошириш доирасида:

-судга ариза беришдан олдин сунъий интеллект ёрдамида суд муҳокамасининг тахминий натижаси ҳамда сарфланадиган харажатлар шакллантирилади;

– мурожаатлар судга электрон шаклда юборилади;

– ишда иштирок этувчи шахслар суд биносига ташриф буюрмайди ва суд муҳокамаларида масофадан туриб иштирок этади;

– тарафлар ва ишда иштирок этувчи бошқа шахсларга суд жараёнларида ишга доир барча материаллар билан электрон шаклда танишиш имконияти яратилади;

–суд харажатлари электрон шаклда ҳисобланади ва тўланади, шунингдек, ижро варақалари автоматик равишда ижрога юборилади;

–суд ишлари замонавий ахборот технологияларидан фойдаланган ҳолда тўлиқ электрон тарзда юритилади;

– сунъий интеллект ёрдамида суд мажлиси баённомалари реал вақт режимида матн шаклида тайёрланади;

– суд ҳужжатлари лойиҳалари автоматик шакллантирилади.

Фармонга кўра,  2025 йил якунига қадар, тажриба тариқасида Тошкент шаҳрида «Рақамли суд» концепцияси асосида иқтисодий, фуқаролик ва маъмурий низоларни кўришга мўлжалланган суд мажлиси заллари ташкил этиш, икки ой муддатда «Рақамли суд» концепцияси доирасида кўриладиган низолар бўйича ишлар тоифасини тасдиқлаш ҳамда  тажриба натижалари асосида «Рақамли суд» концепциясини 2026-2027 йилларда босқичма-босқич республиканинг барча судларида татбиқ этиш белгиланди.

Шунингдек, мазкур фармон билан иқтисодий судларни мақбуллаштириш орқали туманлараро, туман, шаҳар иқтисодий судларини тугатиш ҳамда Қорақалпоғистон Республикаси, вилоятлар марказлари ва Тошкент шаҳрида туманлараро иқтисодий судлар фаолиятини йўлга қўйиш белгиланган.

Иқтисодий судлар тузилмасини мақбуллаштиришг орқали уларнинг фаолияти самарадорлиги ошади ва ягона суд амалиёти шаклланади.

Судлар фаолиятига сунъий интеллект технологияларини жорий этиш ҳамда рақамлаштириш жараёнларини жадаллаштириш орқали фуқаролар ва тадбиркорлик субъектларига янада қулайликлар яратилади, оворагарчиликларнинг олди олинади, уларнинг вақти ва пул маблағларини тежалади ҳамда одил судловнинг самарадорлиги, шаффофлиги ва холислиги таъминланади.

 

Джумаев Бекзод Абдувохидович,

Навбаҳор туманлараро иқтисодий суди раиси

 

Ҳамроев Акрам Абдурашидович,

Фуқаролик ишлари бўйича Навбаҳор туманлараро суди раиси

Навбаҳор туманлараро иқтисодий суди ҳамда фуқаролик ишлари бўйича Навбаҳор туманлараро суди томонидан ўтказилган семинар тафсилотлари

Конимех тумани “Бирлик” ва “Юксалиш” маҳалла фуқаролар йиғини биносида Навбаҳор туманлараро иқтисодий суди раиси Б.Джумаев, Навбаҳор туманлараро фуқаролик суди раиси А.Ҳамроевлар томонидан фуқаролар ва тадбиркорлик субъектлари иштирокида сайёр қабул ва давра суҳбати ўтказилди.

Сайёр қабул давомида суд раислари томонидан фуқаролар ва тадбиркорлик субъектларининг мурожаатлари эшитилди, улар юзасидан ҳуқуқий тушунтиришлар берилди.

Шунингдек, давра суҳбати давомида суд ҳуқуқ соҳасида қонунчиликка киритилган ўзгартиш ва қўшимчалар, уларнинг мазмун моҳияти ва аҳамияти тўғрисида маърузалар қилинди.

Жумладан, Ўзбекистон Республикаси Президентининг “Судлар фаолиятига сунъий интелект технологияларни жорий этиш орқали одил судловга эришиш даражасини ошириш ҳамда суд тизимининг моддий-теҳника таъминотини яхшилашга доир қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида” ПФ-140-сонли Фармонининг мазмун моҳияти юзасидан тушунтиришлар берилди.

Мазкур Фармон билан судлар фаолиятига сунъий интеллект технологияларини жорий этиш ҳамда рақамлаштириш жараёнларини жадаллаштириш, шунингдек, судларда фуқаролар ва тадбиркорлик субъектлари учун қулай шарт-шароитлар яратиб бериш мақсадида келгусида суд ишларини юритишда қоғоз шаклидан воз кечиш «Рақамли суд» концепцияси асосида ишларнинг юритилишини босқичма-босқич тўлиқ электрон шаклга ўтказиш, фуқаролар ва тадбиркорлик субъектларига кўрсатиладиган интерактив электрон хизматлар турларини ошириб бориш белгиланмоқда.

Фармоннинг 3-бандига кўра, фуқаролар ва тадбиркорлик субъектларига қулайликлар яратиш ҳамда суд ишларини кўришни соддалаштириш мақсадида «Рақамли суд» концепциясини амалга ошириш белгиланмоқда. «Рақамли суд» концепциясини амалга ошириш доирасида:

-судга ариза беришдан олдин сунъий интеллект ёрдамида суд муҳокамасининг тахминий натижаси ҳамда сарфланадиган харажатлар шакллантирилади;

– мурожаатлар судга электрон шаклда юборилади;

– ишда иштирок этувчи шахслар суд биносига ташриф буюрмайди ва суд муҳокамаларида масофадан туриб иштирок этади;

– тарафлар ва ишда иштирок этувчи бошқа шахсларга суд жараёнларида ишга доир барча материаллар билан электрон шаклда танишиш имконияти яратилади;

–суд харажатлари электрон шаклда ҳисобланади ва тўланади, шунингдек, ижро варақалари автоматик равишда ижрога юборилади;

–суд ишлари замонавий ахборот технологияларидан фойдаланган ҳолда тўлиқ электрон тарзда юритилади;

– сунъий интеллект ёрдамида суд мажлиси баённомалари реал вақт режимида матн шаклида тайёрланади;

– суд ҳужжатлари лойиҳалари автоматик шакллантирилади.

Фармонга кўра,  2025 йил якунига қадар, тажриба тариқасида Тошкент шаҳрида «Рақамли суд» концепцияси асосида иқтисодий, фуқаролик ва маъмурий низоларни кўришга мўлжалланган суд мажлиси заллари ташкил этиш, икки ой муддатда «Рақамли суд» концепцияси доирасида кўриладиган низолар бўйича ишлар тоифасини тасдиқлаш ҳамда  тажриба натижалари асосида «Рақамли суд» концепциясини 2026-2027 йилларда босқичма-босқич республиканинг барча судларида татбиқ этиш белгиланди.

Шунингдек, мазкур фармон билан иқтисодий судларни мақбуллаштириш орқали туманлараро, туман, шаҳар иқтисодий судларини тугатиш ҳамда Қорақалпоғистон Республикаси, вилоятлар марказлари ва Тошкент шаҳрида туманлараро иқтисодий судлар фаолиятини йўлга қўйиш белгиланган.

Иқтисодий судлар тузилмасини мақбуллаштиришг орқали уларнинг фаолияти самарадорлиги ошади ва ягона суд амалиёти шаклланади.

Фармоннинг 6-бандига кўра:

– 2025 йил 1 декабрдан бошлаб фуқаролар, адвокатлар, юристлар, судьялар учун норматив-ҳуқуқий ҳужжатларни таҳлил қилиш платформасини ишга тушириш;

-2025 йил якунига қадар суд ҳужжатларини автоматик тайёрлаш махсус ахборот дастурини яратиш;

– 2026 йил 1 январдан бошлаб «my.sud.uz» интерактив хизматлар порталида фуқароларга ҳуқуқий ёрдам кўрсатиш модулини жорий этиш, бунда сунъий интеллект асосида ишлайдиган виртуал маслаҳатчини яратиш, ҳуқуқий мурожаатларга жавоб бериш ҳамда суд маълумотларини автоматик етказиш;

– 2026 йил 1 мартдан бошлаб фуқаролик, маъмурий, иқтисодий ва маъмурий ҳуқуқбузарлик тўғрисидаги ишлар бўйича дастлабки суд маълумотларини фуқароларга Ягона интерактив давлат хизматлари портали орқали олиш имкониятини яратиш;

– 2026 йил якунига қадар фуқароларга одил судловга эришишда қулай имкониятлар яратиш мақсадида 5 та янги интерактив хизматларни йўлга қўйиш, шунингдек, суднинг ахборот тизимидаги «Шахсий кабинет» платформасининг фойдаланувчилар учун янада қулай бўлган янги версиясини ишлаб чиқиш белгиланган.

Судлар фаолиятига сунъий интеллект технологияларини жорий этиш ҳамда рақамлаштириш жараёнларини жадаллаштириш орқали фуқаролар ва тадбиркорлик субъектларига янада қулайликлар яратилади, оворагарчиликларнинг олди олинади, уларнинг вақти ва пул маблағларини тежалади ҳамда одил судловнинг самарадорлиги, шаффофлиги ва холислиги таъминланади.

 

 Джумаев Бекзод Абдувохидович,

Навбаҳор туманлараро иқтисодий суди раиси

 

Ҳамроев Акрам Абдурашидович,

Фуқаролик ишлари бўйича Навбаҳор туманлараро суди раиси

Кармана туманида сайёр суд ҳамда ҳуқуқий тарғибот тадбири ўтказилди

Кармана туманидаги жиноятлар салмоғи ошгани бўйича “қизил ҳудуд” тоифасига киритилган «Янги ариқ» маҳалла фуқаролар йиғинида жиноят ишлари бўйича Кармана тумани суди томонидан, туман судининг 2-ярим йиллик иш режасининг ижросини таъминлаш мақсадида жиноят ҳамда ҳуқуқбузарликларнинг олдини олиш мақсадида сайёр суд мажлиси ҳамда ҳуқуқий тарғибот тадбири ўтказилди.

Бундай сайёр суд мажлисларини ўтказишдан кўзланган асосий мақсад, жиноят кўчасига кириб қолган ёки жиноят содир этишга мойиллиги бўлган шахсларга жиноят учун жазо муқаррарлигини эслатиш ва шу орқали келиб чиқиши мумкин бўлган салбий оқибатларни олдини олишдан иборатдир.

Шунингдек, судьялар томонидан йиғилиш иштирокчиларига Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2025 йил 21 августдаги “Судлар фаолиятига сунъий интеллект технологияларини жорий этиш орқали одил судловга эришиш даражасини ошириш ҳамда суд тизимининг моддий-техник таъминотини яхшилашга доир қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида”ги Фармони, гендер тенглик, одам савдоси ҳамда ЎРҚ-1084-Қонун юзасидан тушунтиришлар берилиб, ушбу Фармон келгусида Суд ҳокимиятининг чинакам мустақиллигини таъминлаш, ҳуқуқий демократик давлат ва кучли фуқаролик жамиятини қуришдаги муҳим омиллардан бири бўлиб хизмат қилишини таъкидлаб ўтди.

Тадбир сўнгида судьялар томонидан йиғилганларга ўзларини қизиқтирган ҳуқуқий соҳага оид саволларига жавоб берилди.

 

Бобир Имомов,

Жиноят ишлари бўйича Кармана туман судининг раиси

Медиацияга оид муҳим ўзгариш

Жаҳоннинг ривожланган мамлакатларида жисмоний ва юридик шахсларнинг ҳуқуқлари ва қонуний манфаатларини таъминлаш, уларнинг муаммоларини ҳал этиш мақсадида низоларни судгача ҳал қилишнинг юқори самарали, муқобил замонавий йўналишларини кенг жорий этишга эътибор қаратилмоқда.

Иқтисодиётга хорижий инвесторларни жалб этишда юзага келадиган низоларни судгача ҳал қилишни ёки суд муҳокамасининг ҳар қандай босқичида низолашаётган тарафлар учун ўзаро келишувга ва мақбул ечимни топишга эришишни таъминловчи механизмларни ишлаб чиқиш алоҳида аҳамият касб этади.

Хусусан, ривожланган давлатларда кенг ва самарали фойдаланиб келинаётган медиация мамлакатимиз миллий қонунчилигида янги жорий этилган ҳуқуқий институтлардан биридир.

Зеро, “Медиация тўғрисида”ги Ўзбекистон Республикаси Қонуни 2019 йил 1 январдан эътиборан кучга кирган.

Медиация – келиб чиққан низони тарафлар ўзаро мақбул қарорга эришиши учун уларнинг ихтиёрий розилиги асосида медиатор кўмагида ҳал қилиш усули.

Медиация институти жорий этилганлигига кўп вақт бўлмаган бўлсада, низолашаётган тарафлар учун мавжуд келишмовчиликларни мақбул шартлар асосида ҳал этиш ва ўзаро келишувга эришиш, бу орқали манфаатли ҳамкорликни сақлаб қолишда самарали механизм эканлигини кўрсатди.

Бироқ, 2019-2024 йиллар мобайнидаги медиацияни қўллашга оид суд амалиёти таҳлили ушбу қонунчиликни такомиллаштириш зарурати мавжудлигини кўрсатди.

Ўзбекистон Республикаси Президенти томонидан 2025 йил 20 октябрда имзоланган “Ўзбекистон Республикасининг айрим қонун ҳужжатларига низоларни муқобил ҳал этишда медиация институтини такомиллаштиришга қаратилган ўзгартириш ва қўшимчалар киритиш тўғрисида”ги ЎРҚ-1089-сон Ўзбекистон Республикасининг Қонуни (бундан буён матнда Қонун деб юритилади) “Медиация тўғрисида”ги Ўзбекистон Республикаси Қонуни ва бу борадаги бошқа процессуал қонунчиликларни такомиллаштиришдаги муҳим ҳуқуқий асос бўлиб хизмат қилади.

Чунки, мазкур Қонун билан медиацияни қўллаш билан боғлиқ муносабатларни янада аниқроқ ва кенгроқ татбиқ этилиши, медиация соҳасидаги ваколатли давлат органи белгиланиши, медиаторнинг медиация соҳасидаги фаолиятига баҳо берувчи малака комиссияси жорий этилиши, медиаторлар реестри юритилиши ва ушбу реестрга киритиш бўйича малака имтиҳони ўтказилиши, медиаторнинг жавобгарлиги, унинг фаолиятини тўхтатиб туриш ва тиклаш, медиаторлар реестридан чиқариш ҳамда, энг асосийси, медиатив келишувни ижро этишга оид янги нормалар қонунчиликка киритилмоқда.

Бундан ташқари, Ўзбекистон Республикаси Иқтисодий процессуал кодекси 292-боб ҳамда Фуқаролик процессуал кодекси 401-боб билан билан тўлдирилиб, унда медиатив келишувни мажбурий ижро этиш учун ижро варақаси бериш тўғрисидаги ишларни юритиш тартиби белгиланмоқда.

Бу эса медиатив келишувнинг таъсирчанлигини кескин оширади, албатта.

Хулоса ўрнида таъкидлаш ўринлики, қонунчиликка киритилган мазкур қўшимчалар медациянинг аҳамияти ва самарадорлигини янада ошириб, судда айни бир низонинг такрорий кўрилишининг олдини олишга ҳамда манфаатдор шахсннг субъектив ҳуқуқларини турли оворагарчиликсиз ўз вақтида тикланиши ва ҳимоя қилинишига, медиаторлар масъулиятининг ортишига хизмат қилади.

 

Лутфулла Тошмуродов,

Навоий вилоят суди судьяси

 

Шерзод Ғофуров,

Зарафшон туманлараро иқтисодий суди раиси

Жиноят ишлари бўйича Хатирчи туман суди ҳамда мажбурий ижро бюросининг Хатирчи туман бўлими билан ҳамкорликда суд ҳужжатлари ижроси муҳокамасига бағишланган йиғилиш бўлиб ўтди

Жорий йилнинг 23 октябрь куни жиноят ишлари бўйича Хатирчи туман суди ва туман Мажбурий ижро бюроси ходимлари иштирокида судлар томонидан давлат фойдасига ундирувларни назарда тутувчи чиқарилган ва ижрога қаратилган суд қарорларининг ижросини таъминлаш ҳамда Бюро органлари томонидан “Суд ҳужжатлари ва бошқа органлар ҳужжатларини ижро этиш тўғрисида”ги Ўзбекистон Республикаси Қонунининг 8, 24-моддаларига асосан судларга қайтарилган ижро ҳужжатларини қайтариш асосларини ўрганиш ва келгусида ижро ҳужжатларининг асоссиз қайтарилишининг олдини олишга қаратилган ҳамкорликдаги йиғилиш бўлиб ўтди.

 

Шерзод Мамиров,

Жиноят ишлари бўйича Хатирчи туман судининг раиси

 

Аслиддин Норбеков,

Жиноят ишлари бўйича Хатирчи туман судининг тергов судьяси

Skip to content