Қидирув:

Yangi O’zbekistonda yerga bo’lgan huquqlarni ishonchli himoya qilishning yangi huquqiy asoslari

        “Yangi O‘zbekiston — xalqchil va insonparvar davlat” g‘oyasini ro‘yobga chiqarish sud tizimi organlari tizimida islohotlarni yanada chuqurlashtirishni taqozo qilmoqda. 

So‘nggi yillarda amalga oshirilayotgan islohotlarni huquqiy jihatdan ta’minlash, fuqarolar va tadbirkorlik subyektlarining huquq va manfaatlariga daxldor bo‘lgan qonunchilik hujjatlarining mazmun va mohiyatini tushuntirish, joylarda aholini tashvishga soluvchi huquqiy muammolarni hal etish, yer munosabatlarida tenglik va shaffoflikni ta’minlash, yerga bo’lgan huquqlarni ishonchli himoya qilishda  davlat tashkilotlarining roli va mas’uliyati sezilarli ravishda oshmoqda.

       Ma’lumki yer munosabatlarida tenglik, shaffoflikni ta’minlash, yerga bo’lgan huquqlarni ishonchli himoya qilish va ularni bozor aktiviga aylantirish chora-tadbirlari to’risidag’i O’zbekiston Respublikasi Prezidentining 2021 yil 8 iyundagi PF-6243-son farmoni imzolandi.

       Unga muvofiq 2021 yil 1 avgustdan boshlab yer uchastkalari xususiy sektorga — mulk va ijara huquqi asosida, davlat organlari, muassasalari, korxonalari, fuqarolarning o’zini o’zi boshqarish organlariga  doimiy foydalanish huquqi asosida ajratiladi, meros qilib qoldiriladigan umrbod egalik, doimiy egalik, vaqtincha foydalanish huquqi bilan yer ajratish tartibi bekor qilinadi, bunda ilgari ajratilgan yer uchastkalariga bo’lgan bunday huquqlar ularning egalarida amaldagi tartibda saqlanib qoladi, ijaraga olingan yer uchastkasida qonunchilikda belgilangan tartibda qurilgan ko’chmas mulk ob’ektiga mulk huquqi boshqa shaxsga o’tgan taqdirda, ushbu ob’ektga mulk huquqi bilan birgalikda u joylashgan yer uchastkasiga bo’lgan ijara huquqi ham yangi mulkdorga o’tadi, qishloq xo’jaligiga mo’ljallangan yerlar barcha turdagi qishloq xo’jaligi tovar ishlab chiqaruvchilari ishtirok eta oladigan ochiq elektron tanlov yakunlariga ko’ra, faqat ijara huquqi asosida ajratiladi, yerlar mulk huquqi va ijara huquqi asosida elektron onlayn-auktsion orqali realizatsiya qilinadi, davlat tashkilotlariga yer uchastkalari davlat va jamoat ehtiyojlari uchun Qoraqalpog’iston Respublikasi Vazirlar Kengashi, viloyatlar va Toshkent shahar hokimlarining qarori bilan doimiy foydalanish huquqi bilan ajratiladi, barcha hollarda yer uchastkalari faqat bo’sh turgan va zaxiraga olingan yerlardan ajratiladi, ayni bir hujjat bilan yoki bir vaqtning o’zida yer uchastkasini olib qo’yish, zaxiraga olish, boshqa shaxsga ajratish yer berish tartibini buzish hisoblanadi va qonunga muvofiq javobgarlikka tortish uchun asos bo’ladi, davlat-xususiy sheriklik loyihalari va ijtimoiy foydali maqsadlarga erishishga qaratilgan loyihalarni amalga oshirishda yer uchastkalari davlat tashkilotiga doimiy foydalanish huquqi bilan ajratiladi, ushbu yerlar davlat-xususiy yoki ijtimoiy sheriklik to’g’risidagi bitimning amal qilish muddatiga xususiy sherik, nodavlat notijorat tashkiloti va fuqarolik jamiyatining boshqa institutlariga ijaraga berilishi mumkin, ko’p kvartirali uy joylashgan va unga tutash yer uchastkasi, agar ko’p kvartirali uydagi joylarning mulkdorlariga boshqa huquq bilan tegishli bo’lmasa, ularga umumiy foydalanish uchun Qoraqalpog’iston Respublikasi Vazirlar Kengashi, viloyatlar va Toshkent shahar hokimlari tomonidan doimiy foydalanish huquqi asosida ajratildi.

         Bundan tashqari mahalliy davlat hokimiyati organlarining yer munosabatlariga oid quyidagi vakolatlari, ular yuzasidan qaror, farmoyish yoki boshqa turdagi hujjat qabul qilish huquqi 2021 yil 1 avgustdan bekor qilindi.

      Shuningdek, Yer to’g’risidagi qonun buzilishi holatlarini barvaqt aniqlash va ularning oldini olishga qaratilgan faoliyatni muvofiqlashtirish bo’yicha Respublika kengashi va joylarda hududiy kengashlar tashkil etildi.

      Ma’lumki, Yer uchastkalaridan maqsadsiz foydalanish holatlarini o’z vaqtida aniqlash va chora ko’rish uchun Davlat soliq qo’mitasi huzuridagi Kadastr agentligi xodimlari mas’uldir.

       Davlat soliq qo’mitasi huzuridagi Kadastr agentligi organlariga yer uchastkalaridan maqsadsiz foydalanish holatlari aniqlanganda O’zbekiston Respublikasi Yer kodeksining 36-moddasiga muvofiq ushbu yer uchastkalariga bo’lgan huquqni bekor qilish, o’zboshimchalik bilan egallangan yer maydonida noqonuniy qurilgan imoratlarni bartaraf etish yuzasidan to’g’ridan-to’g’ri sudga murojaat qilish huquqi beriladi.

      Bundan tashqari Elektron onlayn-auktsion va ochiq tanlovga qo’yish uchun yer uchastkalarini tanlash, kelishish, auktsion va tanlovda ishtirok etish uchun murojaatlarni qabul qilish, auktsion va tanlovni o’tkazish, uning natijalarini rasmiylashtirish bilan bog’liq barcha jarayonlar, istisnolarsiz faqat elektron axborot tizimlaridan foydalangan holda, elektron hujjat almashinuvi yo’li bilan amalga oshirildi.

       Mahalliy davlat hokimiyati organlarining yer munosabatlariga doir barcha qarorlarini qabul qilish ular tomonidan qabul qilinadigan qarorlarni ishlab chiqish, kelishish va ro’yxatdan o’tkazishning yagona elektron — «E-qaror» tizimi orqali, ushbu qarorlarda yer uchastkasiga doir geografik ma’lumotlar va xaritalarni shakllantirish esa «Kadastr va ro’yxatdan o’tkazish integratsiyalashgan axborot tizimi» orqali avtomatik ravishda amalga oshirilmoqda.

         Zero, mamlakatimizda adolat va huquq ustuvorligini mustahkamlash, aholiga professional xizmat qiladigan ixcham va samarali boshqaruvni yaratish  bugungi kunning bosh maqsadidir.

 

 

Zarif Utamurodov

Fuqarolik ishlari bo‘yicha

Xatirchi tuman sudi sudyasi

Иш юзасидан чиқарилган хусусий ажрим муҳокама қилинди

 

Суднинг вазифаси нафақат фуқароларнинг Ўзбекистон Республикаси Конституцияси ва бошқа қонунлари, ҳақаро шартномаларида, шунингдек  инсон ҳуқуқлари тўғрисидаги ҳалқаро ҳужжатларда кафолатланган ҳуқуқлари ҳамда эркинликлари, давлат ва жамоат манфаатлари , иқтисодиёт соҳасида корхона, муассаса, ташкилотлар ва фуқароларнинг бузилган ёки низолашилаётган ҳуқуқларини ёхуд қонун билан қўриқланадиган манфаатларини ҳимоя қилиш, балки жиноятлар ва ҳуқуқбузарликларнинг олдини олишга кўмаклашишдан ҳам иборатдир.

Хусусий ажрим ушбу вазифани бажаришнинг процессуал воситаларидан бири ва қонун ҳужжатларини бузаётган давлат органи ёҳуд бошқа орган, юридик шахс, мансабдор шахс ёки фуқароларга нисбатан ҳуқуқий таъсир чораси ҳисобланади.

Жиноят ишлари бўйича Учқудуқ туман суди раиси А.Қурбонов томонидан  Ўзбекистон Республикаси ЖК 257-моддасининг 1-қисми билан С.Ага оид жиноят иши юзасидан жиноятнинг сабабларини ва унинг содир этилишига имкон берган шарт-шароитларни бартараф қилиш тўғрисида чиқарилган хусусий ажрими “Ўзбек Геология Қидирув” АЖ “Кокпатас” дала геология қидирув экспедицияси ходимлари иштирокида муҳокама қилинди.

Унда “Ўзбек Геология Қидирув” АЖ” экспедицияси “Кокпатас ДГҚЭ мутассадилари, ҳудудда фаолият юритувчи профилактика инспектори, ҳамда маҳалла фаоллари иштирок этди.

Сўзга чиққан суд раиси “Кокпатас” дала геология қидирув экспедицияси масъул ходимлари билан ҳамкорликни кучайтирган ҳолда меҳнатни муҳофаза қилиш мавзусида тарғибот ишлари етарлича олиб  борилмаганлиги, ишчиларнинг шахсий ҳимоя воситалари билан таъминланганлиги, ишчиларнинг малакаси ошириб борилмагани, ишчиларнинг меҳнатни муҳофаза қилиш қоидаларига риоя қилишлик борасида доимий назоратни ташкиллаштириш чора-тадбирлар белгиланмаганлиги натижасида 2021 йил 14 ноябрь куни соат 23:15ларда бурғулаш қурилмаси машинист ёрдамчиси Ж.Х бурғилаш қурилмасининг юқори босимда ишловчи шлангларини тутиб турувчи қисми (кранштейин)га чиқиб бурғулаш ускунаси айлантиргичини ҳаракатлантирувчи занжирга маҳкамланган блок механизми ҳаракатланадиган йўлга оёғини киритиб турган вақтида бригада машинисти Б.И ускунани харакатга келтирганлиги сабабли Ж.Хни ўнг оёғини бурғулаш қурилмаси эхтиёт қисми қисиб қолиб, ўрта оғир тан жароҳати олганлигини таъкидлаб ўтди.

“Кокпатас” дала геология қидирув экспедицияси ходимлари эҳтиёткорлик ва масъулиятни оширишлари, хато ва камчиликларга йўл қўймасликлари яна бир бор ўқтирилиб,  уларни қизиқтирган масалалар юзасидан берилган саволларга батафсил ҳуқуқий тушунтиришлар берилди.

 

Акмал Курбонов

Жиноят ишлари бўйича Учқудуқ туман суди раиси

Суд раислари янги қабул қилинган қонун  мазмун-моҳиятини жамоатчиликка етказишди

 

Учқудуқ туман иқтисодий суди раиси Х.Турсунов ҳамда жиноят ишлари бўйича туман суди раиси А.Қурбонов томонидан Учқудуқ туман “Айтим” маҳалла фуқаролар йиғинида Ўзбекистон Республикаси Президенти томонидан 2022 йил 12 апрель куни имзоланган “Тўловга қобилиятсизлик тўғрсида”ги Қонуни ҳамда Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг “Йўл ҳаракати қоидаларини тасдиқлаш тўғрисида”ги 172-сонли қарори мазмун-моҳияти ҳақида тушунтиришлар берилди.

Хусусан, сўзга чиққан суд раислари “Тўловга қобилиятсизлик тўғрсида”ги Қонуннинг мақсади юридик ва жисмоний шахсларнинг, шунингдек, якка тартибдаги тадбиркорларнинг тўловга қобилиятсизлиги соҳасидаги муносабатларни тартибга солишдан иборат эканлиги, тўловга қобилиятсизлик тўғрисидаги ишлар иқтисодий судлар томонидан кўриб чиқилиши, тўловга қобилиятсизлик тўғрисидаги ишлар судга мурожаат этиш ҳуқуқига эга бўлган шахснинг (органнинг) аризаси асосида қарздор юридик шахс давлат рўйхатидан ўтган жойдаги шунингдек, қарздор жисмоний шахс ва (ёки) якка тартибдаги тадбиркорнинг яшаш жойидаги суд томонидан кўриб чиқилиши, қарздор, тугатиш комиссияси ёки тугатувчининг судга ариза бериш мажбурияти, тўловга қобилиятсизлик тўғрисидаги ишни юритиш иштирокчилари, кредиторлар йиғилиши, жамоат бирлашмалари ва суд бошқарувчиларининг ҳуқуқлари, мажбуриятлари ва жавобгарлиги тўғрисида маълумотлар берилди.

Бундан ташқари, янги йўл ҳаракати қоидалари ҳақида тўхталиб, унга кўра эндиликда  транспортларнинг қуйидагича тезликда ҳаракатланишига, яъни аҳоли пунктларида транспорт воситаларининг тезлиги соатига 70 километрдан, мактаб ва боғчалар атрофидаги йўлларда 300 метргача бўлган масофада 30 километрдан, турар жой даҳалари ва ёндош ҳудудларда эса соатига 20 километрдан оширмасдан ҳаракатланишга рухсат берилиши, шунингдек, транспортларнинг қайрилиб олиш жойларида ва унга 30 метр етмасдан ёки ўтиб тўхташ тақиқланаши борасида тушунтиришлар берилди.

 

Хуршид Турсунов

Учқудуқ туман иқтисодий суди раиси

Суд — одил судловнинг олий нуқтаси

Жамият тараққиёти қонун устуворлиги ва суд ҳокимиятининг мустақиллиги билан чамбарчас боғлиқдир.

Суд — одил судловнинг олий нуқтаси. Шу маънода судларнинг ролини ошириш ҳуқуқий давлат барпо этиш йўлидаги қонуний жараёндир.

Айнан шундай оқилона ёндашув туфайли бу соҳадаги ишлар кўлами, миқёси ва самарадорлиги кейинги давр­да ниҳоятда кенгайиб, янги босқичга кўтарилмоқда.

Маълумки, сўнгги йилларда мамлакатимизда суд-ҳуқуқ ислоҳотларининг муҳим таркибий қисми сифатида жисмоний ва юридик шахс­ларнинг ҳуқуқлари, эркинликлари ва қонуний манфаатларини ҳимоя қилишга қаратилган бир қанча ҳужжатларга ўзгартириш ва қўшимчалар киритилмоқда.

Мамлакатимизда халқ ва юрт келажагини ўйлаб олиб борилаётган изчил сиёсат аҳолининг барча қатлами манфаатларини ифода этмоқда.

Жумладан, суд-ҳуқуқ соҳасида амалга оширилаётган ўзгаришлар асосий ўринни эгаллайди.

Давлатимиз раҳбари томонидан қабул қилинаётган қарор ҳамда фармонларни аҳолига етказиш, суд-ҳуқуқ тизимидаги ислоҳотлар, аҳолининг ҳуқуқий маданияти ошириш, шунингдек, фуқароларнинг мурожаатларини жойларга чиқиб ҳал этиш мақсадида Учқудуқ туман иқтисодий суди раиси Х.Турсунов, жиноят ишлари бўйича Учқудуқ туман суди раиси А.Қурбонов ҳамда туман прокурори ёрдамчиси М.Усмонов ҳамкорлигида “Боздун” ОФЙда жойлашган Учқудуқ ишлаб чиқариш майдонида тарғибот тадбири ташкил этилди.

Табдир давомида мамлакатимизда сўнгги пайтларда қабул қилинган қонунлар мазмун-моҳияти ва аҳамияти тингловчилар эътиборига етказилиб, улар томонидан берилган  саволларга  ҳуқуқий тушунтиришлар берилди.

Хуршид Турсунов

Учқудуқ туман иқтисодий суди раиси

Коррупцияга қарши курашишда жамоатчилик назоратининг аҳамияти

          Коррупция бир давлат эмас, балки бутун бир минтақа ёки жаҳон тараққиётига таҳдид солади. Чунки у демократия ва ҳуқуқ устуворлигига путур етказади, инсон ҳуқуқларининг бузилишига олиб келади, иқтисодиётни издан чиқаради, уюшган жиноятчиликнинг кенг ёйилишига шароит яратиб беради. Коррупцияга қарши курашиш кўп ҳолда унинг сабабларини аниқлаш ва бартараф этишдан иборат бўлади.

         Бу каби иллатни олини олиш мақсадида бир қатор ишлар амалга оширилиб келинмоқда. Хусусан, жиноят ишлари буйича Кармана туман суди раиси Ж.Каримов томонидан Миллий Гвардия Навоий вилояти бошкармаси ва туман бўлими ходимлари ўртасида «Коррупция келажак саратони» мавзусида семинар ўтказилди. Унда коррупцион жиноятлар тушунчаси ва турлари, жиноят учун жазо муқаррарлик принциплари борасида атрофлича тушунтиришлар берилди. Бундан ташқари Ўбекистон Республикаси МЖтК 194-1 (Ўзбекистон Республикаси Миллий гвардияси ҳарбий хизматчисининг (ходимининг) қонуний талабларини бажармаслик) ҳамда 195-1-моддалари (Ўзбекистон Республикаси Миллий гвардияси ҳарбий хизматчиларининг (ходимларининг) ўз хизмат бурчларини бажаришларига қаршилик кўрсатиш)нинг мазмун-моҳияти бўйича тушунтириш берилди.

 

Жахонгир Каримов

Жиноят ишлари бўйича Кармана туман суди раиси

Суд ва Ёшлар

 

             Жамиятда ҳуқуқий онг ва ҳуқуқий маданиятни шакллантириш бўйича ҳуқуқий маърифий тадбирлар ва учрашувларни кенгайтириш, халқимиз тарихи, дини, миллий қадриятларини ёш авлод онгида шакллантириш орқали ватанпарварлик ҳиссини кўчайтириш каби долзарб вазифалар турган бир пайтда Ўзбекистон Республикаси Президентининг “Жамиятда ҳуқуқий онг ва ҳуқуқий маданиятни юксалтириш тизимини тубдан такомиллаштириш тўғрисида”ги 2019 йил 9 январдаги ПФ-5618-сонли Фармонининг қабул қилиниши айни муддао бўлди.

        Учқудуқ туманида ҳам ёш авлоднинг ҳуқуқий онги ва ҳуқуқий маданиятини ҳамда қонунга бўлган ҳурмат руҳини шакллантириш мақсадида Учқудуқ тумани касб-ҳунар мактаби биносининг фаоллар залида фуқаролик ишлари бўйича Учқудуқ туман суди раиси Б.Шерматов, жиноят ишлари бўйича туман суди раиси А.Қурбонов ҳамда туман иқтисодий суди раиси Х.Турсунов иштирокида давра суҳбати ташкил этилди.

  Учрашувда “Жамиятда ҳуқуқий онг ва ҳуқуқий маданиятни юксалтириш тизимини тубдан такомиллаштириш тўғрисида”ги Фармон ҳамда 2019 йил 13 декабрдаги “Конституция ва қонун устуворлигини таъминлаш, бу борада жамоатчилик назоратини кўчайтириш ҳамда жамиятда ҳуқуқий маданиятни юксалтириш бўйича қўшимча чора-тадбирлар тўғрисидаги ПҚ-4551-сонли қарори юзасидан тушунтиришлар берилди.

 

Бекзод Шерматов

Фуқаролик ишлари бўйича

Учқудуқ туман суди  раиси

Skip to content